คณะรัฐมนตรีไทย คณะที่ 58

คณะรัฐมนตรีคณะที่ 58 ( 24 กันยายน พ.ศ. 2551 – 19 ธันวาคม พ.ศ. 2551) หรือที่รู้จักกันในชื่อ คณะรัฐมนตรีสมชาย (ครม.สมชาย 1)

คณะรัฐมนตรีสมชาย
คณะรัฐมนตรีคณะที่ 58 แห่งราชอาณาจักรไทย
กันยายน - ธันวาคม พ.ศ. 2551
วันแต่งตั้ง	24 กันยายน พ.ศ. 2551
วันสิ้นสุด	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551 (0 ปี 86 วัน)
บุคคลและองค์กร
พระมหากษัตริย์	พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
นายกรัฐมนตรี	สมชาย วงศ์สวัสดิ์ (พปช.) ชวรัตน์ ชาญวีรกูล ปฏิบัติหน้าที่แทน
รองนายกรัฐมนตรี	ชวรัตน์ ชาญวีรกูล (พปช.) ชวลิต ยงใจยุทธ (พปช.) สมพงษ์ อมรวิวัฒน์ (พปช.) โอฬาร ไชยประวัติ (พปช.) สนั่น ขจรประศาสน์ (ชท.)
จำนวนรัฐมนตรีทั้งหมด	35
พรรคร่วมรัฐบาล	พรรคพลังประชาชน พรรคชาติไทย พรรคเพื่อแผ่นดิน พรรคมัชฌิมาธิปไตย พรรครวมใจไทยชาติพัฒนา พรรคประชาราช พรรคเพื่อไทย
สถานะในสภานิติบัญญัติ	รัฐบาลผสม 298 / 466
พรรคฝ่ายค้าน	พรรคประชาธิปัตย์
ผู้นำฝ่ายค้าน	อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ
ประวัติ
การเลือกตั้ง	–
การลงมติเลือกนายกรัฐมนตรี	17 กันยายน พ.ศ. 2551
สภานิติบัญญัติ	สภาผู้แทนราษฎรไทย ชุดที่ 23
วาระสภานิติบัญญัติ	4 ปี
ก่อนหน้า	คณะรัฐมนตรีไทย คณะที่ 57
ถัดไป	คณะรัฐมนตรีไทย คณะที่ 59

นายสมชาย วงศ์สวัสดิ์ เป็นนายกรัฐมนตรี ตามประกาศพระบรมราชโองการ เมื่อวันที่ 18 กันยายน พ.ศ. 2551 พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงลงพระปรมาภิไธยในประกาศ โดยมีนายชัย ชิดชอบ ประธานสภาผู้แทนราษฎร เป็นผู้ลงนามรับสนองพระบรมราชโองการ และในวันที่ 24 กันยายน พ.ศ. 2551 ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม แต่งตั้งคณะรัฐมนตรี โดยมี นายสมชาย วงศ์สวัสดิ์ นายกรัฐมนตรี เป็นผู้รับสนองพระบรมราชโองการ เป็นคณะรัฐมนตรีคณะแรกที่ไม่เคยทำงานที่ทำเนียบรัฐบาลเลย เนื่องจากเกิดเหตุการณ์ยึดทำเนียบรัฐบาล โดยกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย

รายชื่อรัฐมนตรี

รัฐมนตรีว่าการกระทรวง		ดำรงตำแหน่งเมื่อตั้งคณะรัฐมนตรี		ดำรงตำแหน่งจนสิ้นสุดคณะรัฐมนตรี
รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวง		แต่งตั้งเพิ่ม		เปลี่ยนแปลง/โยกย้ายไปตำแหน่งอื่น
รัฐมนตรีลอย		ย้ายมาจากตำแหน่งอื่น		ออกจากตำแหน่ง

คณะรัฐมนตรีคณะที่ 58 ของไทย
ตำแหน่ง		ลำดับ	รายนาม	เริ่มวาระ		สิ้นสุดวาระ		หมายเหตุ	พรรคการเมือง
นายกรัฐมนตรี		*	สมชาย วงศ์สวัสดิ์		18 กันยายน พ.ศ. 2551	2 ธันวาคม พ.ศ. 2551		ตัดสิทธิ์ทางการเมือง 5 ปี		พลังประชาชน
			ชวรัตน์ ชาญวีรกูล		2 ธันวาคม พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551		รักษาการแทนนายกรัฐมนตรี		พลังประชาชน
รองนายกรัฐมนตรี		1	ชวรัตน์ ชาญวีรกูล		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				พลังประชาชน
		2	พลเอกชวลิต ยงใจยุทธ		24 กันยายน พ.ศ. 2551	7 ตุลาคม พ.ศ. 2551		ลาออกจากตำแหน่ง		พลังประชาชน
		3	สมพงษ์ อมรวิวัฒน์		24 กันยายน พ.ศ. 2551	2 ธันวาคม พ.ศ. 2551		ตัดสิทธิ์ทางการเมือง 5 ปี		พลังประชาชน
		4	โอฬาร ไชยประวัติ		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				พลังประชาชน
		5	พลตรีสนั่น ขจรประศาสน์		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				ชาติไทย
สำนักนายกรัฐมนตรี		7	สุขุมพงศ์ โง่นคำ		24 กันยายน พ.ศ. 2551	2 ธันวาคม พ.ศ. 2551		ตัดสิทธิ์ทางการเมือง 5 ปี		พลังประชาชน
		8	สุพล ฟองงาม		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				พลังประชาชน
กลาโหม		8	สมชาย วงศ์สวัสดิ์		24 กันยายน พ.ศ. 2551	2 ธันวาคม พ.ศ. 2551		ตัดสิทธิ์ทางการเมือง 5 ปี (ให้ปลัดกระทรวงกลาโหม รักษาราชการแทน)		พลังประชาชน
การคลัง		9	สุชาติ ธาดาธำรงเวช		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				พลังประชาชน
		10	ประดิษฐ์ ภัทรประสิทธิ์		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				รวมใจไทยชาติพัฒนา
		11	ระนองรักษ์ สุวรรณฉวี		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				เพื่อแผ่นดิน
การต่างประเทศ		12	สมพงษ์ อมรวิวัฒน์		24 กันยายน พ.ศ. 2551	2 ธันวาคม พ.ศ. 2551		ตัดสิทธิ์ทางการเมือง 5 ปี		พลังประชาชน
การท่องเที่ยวและกีฬา		13	วีระศักดิ์ โควสุรัตน์		24 กันยายน พ.ศ. 2551	2 ธันวาคม พ.ศ. 2551		ตัดสิทธิ์ทางการเมือง 5 ปี		ชาติไทย
		14	พลตรีสนั่น ขจรประศาสน์		2 ธันวาคม พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				ชาติไทย
การพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์		15	อุดมเดช รัตนเสถียร		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				พลังประชาชน
เกษตรและสหกรณ์		16	สมศักดิ์ ปริศนานันทกุล		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				ชาติไทย
		17	พลตรีสนั่น ขจรประศาสน์		2 ธันวาคม พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				ชาติไทย
		18	ธีระชัย แสนแก้ว		24 กันยายน พ.ศ. 2551	2 ธันวาคม พ.ศ. 2551		ตัดสิทธิ์ทางการเมือง 5 ปี		พลังประชาชน
		19	สมพัฒน์ แก้วพิจิตร		24 กันยายน พ.ศ. 2551	2 ธันวาคม พ.ศ. 2551		ตัดสิทธิ์ทางการเมือง 5 ปี		ชาติไทย
คมนาคม		20	สันติ พร้อมพัฒน์		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				พลังประชาชน
		21	โสภณ ซารัมย์		2 ธันวาคม พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				พลังประชาชน
		22	วราวุธ ศิลปอาชา		24 กันยายน พ.ศ. 2551	2 ธันวาคม พ.ศ. 2551		ตัดสิทธิ์ทางการเมือง 5 ปี		ชาติไทย
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม		23	อนงค์วรรณ เทพสุทิน		24 กันยายน พ.ศ. 2551	2 ธันวาคม พ.ศ. 2551		ตัดสิทธิ์ทางการเมือง 5 ปี		มัชฌิมาธิปไตย
		24	พลตำรวจเอกประชา พรหมนอก		2 ธันวาคม พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				เพื่อแผ่นดิน
กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร		25	มั่น พัธโนทัย		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				เพื่อแผ่นดิน
พลังงาน		26	วรรณรัตน์ ชาญนุกูล		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				รวมใจไทยชาติพัฒนา
พาณิชย์		27	ไชยา สะสมทรัพย์		24 กันยายน พ.ศ. 2551	2 ธันวาคม พ.ศ. 2551		ตัดสิทธิ์ทางการเมือง 5 ปี		พลังประชาชน
		28	สงคราม กิจเลิศไพโรจน์		24 กันยายน พ.ศ. 2551	2 ธันวาคม พ.ศ. 2551		ตัดสิทธิ์ทางการเมือง 5 ปี		พลังประชาชน
		29	พันตำรวจโทบรรยิน ตั้งภากรณ์		24 กันยายน พ.ศ. 2551	2 ธันวาคม พ.ศ. 2551		ตัดสิทธิ์ทางการเมือง 5 ปี		มัชฌิมาธิปไตย
		30	โอฬาร ไชยประวัติ		2 ธันวาคม พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				พลังประชาชน
มหาดไทย		31	พลตำรวจเอกโกวิท วัฒนะ		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				พลังประชาชน
		32	ปรีชา เร่งสมบูรณ์สุข		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				พลังประชาชน
		33	ประสงค์ โฆษิตานนท์		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				พลังประชาชน
ยุติธรรม		34	สมศักดิ์ เกียรติสุรนนท์		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				พลังประชาชน
แรงงาน		35	อุไรวรรณ เทียนทอง		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				ประชาราช
วัฒนธรรม		36	วรวัจน์ เอื้ออภิญญกุล		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				พลังประชาชน
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี		37	วุฒิพงศ์ ฉายแสง		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				พลังประชาชน
ศึกษาธิการ		38	ศรีเมือง เจริญศิริ		24 กันยายน พ.ศ. 2551	2 ธันวาคม พ.ศ. 2551		ตัดสิทธิ์ทางการเมือง 5 ปี		พลังประชาชน
		39	วรวัจน์ เอื้ออภิญญกุล		2 ธันวาคม พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				พลังประชาชน
สาธารณสุข		40	ร้อยตำรวจเอกเฉลิม อยู่บำรุง		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				พลังประชาชน
		41	วิชาญ มีนชัยนันท์		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				พลังประชาชน
อุตสาหกรรม		42	พลตำรวจเอกประชา พรหมนอก		24 กันยายน พ.ศ. 2551	19 ธันวาคม พ.ศ. 2551				เพื่อแผ่นดิน

การเปลี่ยนแปลงคณะรัฐมนตรี

• วันที่ 7 ตุลาคม พ.ศ. 2551 - พล.อ.ชวลิต ยงใจยุทธ ลาออกจากตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี

นโยบายและผลงาน

• เพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการโครงการหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์

ความมั่นคง

• แก้ไขปัญหาความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้
• ส่งเสริมความร่วมมือในการพัฒนาและสร้างสัมพันธไมตรีที่ดีในภูมิภาค
• จัดตั้งสภาเกษตรกรและสร้างระบบประกันความเสี่ยง

เศรษฐกิจ

• แก้ไขปัญหาวิกฤติสถาบันการเงินในประเทศ
• เร่งรัดการลงทุนที่สำคัญของประเทศ
• สร้างกลไกในการบริหารจัดการความเสี่ยงที่เกิดจากวิกฤติการเงินของโลกที่ส่งผลต่อการเคลื่อนย้ายเงินทุนทั้งระยะสั้นและระยะยาว
• เดินหน้าโครงการ 6 มาตรการ 6 เดือน ช่วยคนจน

สิทธิมนุษยชน

• เร่งรัดปราบปรามการค้ายาเสพติด ปราบปรามผู้มีอิทธิพล อบายมุขและสิ่งยั่วยุเยาวชน

อื่นๆ

• รายการ "รัฐบาลของประชาชน"

การสิ้นสุดของคณะรัฐมนตรี

เมื่อเวลา 12.30 น. ของวันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2551 ศาลรัฐธรรมนูญได้อ่านคำวินิจฉัยคดียุบพรรคพลังประชาชน พรรคชาติไทย และพรรคมัชฌิมาธิปไตย อันเนื่องมาจากกรณีทุจริตการเลือกตั้งของนายยงยุทธ ติยะไพรัช ภายหลังนายบรรหาร ศิลปอาชา หัวหน้าพรรคชาติไทย และนางอนงค์วรรณ เทพสุทิน หัวหน้าพรรคมัชฌิมาธิปไตย แถลงด้วยวาจาเสร็จสิ้นแล้ว โดยไม่รอพรรคพลังประชาชนไม่ได้ส่งตัวเข้าแถลงปิดคดีแต่อย่างใด

ต่อมา ศาลรัฐธรรมนูญได้อ่านคำวินิจฉัยในส่วนของพรรคพลังประชาชน ด้วยมติเอกฉันท์ 9 ต่อ 0 ให้ยุบพรรคพลังประชาชน และตัดสิทธิทางการเมืองหัวหน้าพรรค และกรรมการบริหารพรรค 5 ปี (รวม 37 คน) เท่ากับว่านายสมชาย วงศ์สวัสดิ์ ในฐานะรองหัวหน้าพรรคพลังประชาชนต้องพ้นจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีโดยปริยาย โดยคณะกรรมการบริหารพรรคที่ไม่ถูกตัดสิทธิ์ทางการเมือง 5 ปี และที่ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรี ให้รักษาการต่อไปเรื่อย ๆ โดยแต่งตั้งให้ชวรัตน์ ชาญวีรกูล ทำหน้าที่รักษาการนายกรัฐมนตรี และคณะรัฐมนตรีทั้งคณะ ต้องปฏิบัติหน้าที่จนกว่าจะมีการลงมติเลือกนายกคนใหม่ และจนกระทั่งได้คณะรัฐมนตรีชุดใหม่

จากนั้นศาลรัฐธรรมนูญได้อ่านคำวินิจฉัยในส่วนของพรรคมัชฌิมาธิปไตย โดยมีมติให้ยุบพรรคมัฌชิมาฯ และตัดสิทธิทางการเมืองหัวหน้าพรรคและกรรมการบริหารพรรค 5 ปี (รวม 43 คน)

ต่อมาศาลรัฐธรรมนูญมีมติเสียงข้างมาก 8 ต่อ 1 ให้ยุบพรรคชาติไทยตามไปอีกพรรค โดยศาลฯได้วินิจฉัยว่ามีความผิดตามมาตรา 237 วรรค 2 และมาตรา 68 ตามกฎหมายรัฐธรรมนูญ ถือว่าเป็นข้อเท็จจริงที่ปฏิเสธไม่ได้ และกฎหมายได้เอาไว้เป็นเด็ดขาด แม้จะมีการโต้แย้งว่าหัวหน้าพรรคและกรรมการบริหารพรรคคนอื่นฟังไม่ขึ้น (รวม 29 คน)

คำวิจารณ์

หลังจากเจ้าหน้าที่ตำรวจ ใช้แก๊สน้ำตาในการสลายการชุมนุมของกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย ที่หน้าอาคารรัฐสภา เมื่อวันที่ 7 ตุลาคม คณาจารย์ส่วนหนึ่งของสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) ได้ตั้งสมญานามแก่รัฐบาลชุดนี้ว่า รัฐบาลมือเปื้อนเลือด

วันที่ 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2551 อาจารย์ธีรยุทธ บุญมี อาจารย์ประจำคณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ แถลงข่าวถึงสถานการณ์ทางการเมือง ที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ พร้อมทั้ง ตั้งฉายารัฐบาลนายสมชาย วงศ์สวัสดิ์ นายกรัฐมนตรี ว่าเป็น "รัฐบาลชายกระโปรง"