ขุนศึก (บันเทิงคดี)
ขุนศึก เป็นผลงานประพันธ์เรื่องสุดท้ายของไม้ เมืองเดิม ตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2482 ในนิตยสารเพลินจิตรายสัปดาห์ โดยใช้เวลาเพียงสองปีเศษในการสร้างสรรค์งานเขียนชิ้นนี้ก่อนเสียชีวิตในวันที่ 4 มีนาคม พ.ศ. 2484 โดยตอนสุดท้ายในการเขียนของ ไม้ เมืองเดิม ลงตีพิมพ์เมื่อวันที่ 24 เมษายน พ.ศ. 2485 ต่อมากิ่ง พึ่งบุญ ณ อยุธยา น้องชายของ ไม้ เมืองเดิม ได้เขียนเรื่องขุนศึกจนเสร็จสมบูรณ์ โดยใช้นามปากกา "สุมทุม บุญเกื้อ" ภายหลังได้มีการนำมาสร้างเป็นภาพยนตร์และละครโทรทัศน์อีกหลายต่อหลายครั้ง[1]
| ผู้ประพันธ์ | ไม้ เมืองเดิม, สุมทุม บุญเกื้อ |
|---|---|
| ประเทศ | ไทย |
| ภาษา | ไทย |
| ประเภท | อิงประวัติศาสตร์, สงคราม, ชีวิต, รัก |
| ผู้พิมพ์ | สำนักพิมพ์เพลินจิตต์ (ตีพิมพ์ครั้งแรก) |
| วันที่พิมพ์ | พ.ศ. 2482 |
| ชนิดสื่อ | สิ่งพิมพ์ |
เนื้อเรื่อง
แก้ขุนศึกเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับหลังกรุงศรีอยุธยาเสียแก่พม่า สมเด็จพระนเรศวรมหาราชพร้อมด้วยสมเด็จพระเอกาทศรถ ได้ยกทัพไปตีเมืองแกลงและได้ทรงหลั่งอุทกธาราประกาศตัดไมตรีกับพม่า เสมาลูกชายช่างตีเหล็กได้เป็นทหารสมกับความมุ่งมั่น แต่เกิดไปมีเรื่องกับหัวหมู่ จึงต้องหนีเตลิดเข้าป่าและได้พบกับทหารหลวงอีกกลุ่มหนึ่ง เสมาจึงอาสาร่วมรบตีทัพพม่าจนแตกกระเจิง เมื่อบ้านเมืองสงบลง เสมาจึงได้รับยศเป็นขุนแสนศึกพ่ายและได้แต่งงานกับแม่หญิงสมดังปรารถนา
ละครเวที
แก้ขุนศึก ได้เคยถูกสร้างเป็นละครเวทีมาแล้วถึง 3 ครั้ง ดังนี้
ครั้งแรก ในปี พ.ศ. 2489 ได้สร้างเป็นละครเวทีแสดง ณ โรงละครศรีอยุธยา
ครั้งที่ 2 ในราว พ.ศ. 2490 ทางคณะนิยมไทยจึงได้นำมาจัดการแสดงขึ้นที่โรงภาพยนตร์นาครเขษม
ครั้งที่ 3 คณะศิวารมย์ สร้างเป็นละครเวทีแสดงที่โรงภาพยนตร์เฉลิมไทย ในปี พ.ศ. 2494
ภาพยนตร์
แก้ขุนศึก ถูกสร้างเป็นภาพยนตร์ครั้งแรกในปี พ.ศ. 2495 เป็นภาพยนตร์ฟิล์ม 16 มม. สีธรรมชาติ พากย์สด สร้างโดย ทวีภาพยนตร์ นำแสดงโดย ชูชาติ คุ้มภัย และ ฟูจิตร์ นากบุญ
ฉบับ พ.ศ. 2519 สร้างโดยบริษัท ไฟว์สตาร์โปรดักชั่น กำกับภาพยนตร์โดย สักกะ จารุจินดา เขียนบทโดย สุภาว์ เทวกุล ออกแบบสร้างฉากโดย สุพจน์ จารุจินดา ลำดับภาพโดย ณรงค์ จารุจินดา นำแสดงโดย สมบัติ เมทะนี, นัยนา ชีวานันท์, มานพ อัศวเทพ, ดวงใจ หทัยกาญจน์, สอาด เปี่ยมพงษ์สานต์, ธัญญรัตน์ โลหะนันท์, จีระศักดิ ปิ่นสุวรรณ, สายัณห์ จันทรวิบูลย์, ดวงดาว จารุจินดา เข้าฉายวันที่ 11 กันยายน 2519 ได้รับรางวัลพระราชทานพระสุรัสวดี ตุ๊กตาทอง พ.ศ. 2519 3 สาขา และการประกวดภาพยนตร์เอเชีย-แปซิฟิค ที่เมืองปูซาน ประเทศเกาหลี ปี 2519 ใน 2 สาขา[2]
ฉบับ พ.ศ. 2546 กำกับภาพยนตร์โดย ธนิตย์ จิตนุกูล นำแสดงโดย วรวิทย์ แก้วเพชร, สาวิณี ภู่การุณ, ปราบต์ปฎล สุวรรณบาง, จรัล งามดี, ธิดารัตน์ จันทร์ดารา, พิมทอง กลิ่มสมิทธิ์, ภุมรินทร์ จันทร์จิต, แผลงฤทธิ์ แสงชา เข้าฉายวันที่ 17 ตุลาคม 2546[3]
ละครโทรทัศน์
แก้ขุนศึก ถูกสร้างเป็นละครโทรทัศน์จำนวน 5 ครั้ง ดังนี้
ครั้งแรก ฉายทางสถานีโทรทัศน์ไทยทีวีช่อง 4 พ.ศ. 2502 กำกับการแสดงโดย ทัต เอกทัต จัดโดยคณะนาฏศิลป์สัมพันธ์ โดย สัมพันธ์ พันธ์มณี เขียนบทโดย สุมทุม บุญเกื้อ และ รพีพร แพร่ภาพครั้งแรกเมื่อเดือนตุลาคม พ.ศ. 2502 - กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2504 ความยาวทั้งสิ้น 16 ตอน โดยจัดแสดงเดือนละครั้ง ๆ ละ 2 ชั่วโมง จำนวนบทมีความยาวประมาณ 25 หน้าต่อ 1 ตอน เป็นละครที่ทำลายสถิติของช่อง 4 บางขุนพรหมทุกเรื่องที่ผ่านมาตลอด 3 ปี[4]
ครั้งที่ 2 ฉายทางสถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 5 พ.ศ. 2520 สร้างโดย รัชฟิล์ม
ครั้งที่ 3 ฉายทางสถานีวิทยุโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 พ.ศ. 2523 ด้วยรูปแบบภาพยนตร์ โดย ไฟว์สตาร์ โปรดักชั่น กำกับการแสดงโดย สักกะ จารุจินดา
ครั้งที่ 4 ฉายทางสถานีโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 9 พ.ศ. 2538 สร้างโดย อัครมีเดีย จัดโดย กนกวรรณ ด่านอุดม กำกับการแสดง สอาด เปี่ยมพงษ์ศานต์
ครั้งที่ 5 ฉายทางสถานีวิทยุโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 พ.ศ. 2555 สร้างโดย ทีวีซีน กำกับการแสดงโดย อดุลย์ บุญบุตร ออกอากาศ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2555 ถึง 25 มิถุนายน พ.ศ. 2555 จำนวน 16 ตอน
รายชื่อนักแสดงและการสร้าง
แก้รางวัลที่ได้รับ
แก้- ภาพยนตร์ พ.ศ. 2519
- รางวัลพระราชทานพระสุรัสวดี ตุ๊กตาทอง ภาพยนตร์ยอดเยี่ยม ปี 2519 [5]
- รางวัลพระราชทานพระสุรัสวดี ตุ๊กตาทอง ผู้กำกับการแสดงยอดเยี่ยม (สักกะ จารุจินดา) ปี 2519
- รางวัลพระราชทานพระสุรัสวดี ตุ๊กตาทอง ผู้สร้างฉากยอดเยี่ยม (สุพจน์ จารุจินดา) ปี 2519
- การประกวดภาพยนตร์เอเชีย-แปซิฟิค ที่เมืองปูซาน ประเทศเกาหลี สาขานักแสดงดีเด่น (นัยนา ชีวานันท์) ปี 2519
- การประกวดภาพยนตร์เอเชีย-แปซิฟิค สาขาเทคนิคการถ่ายภาพยอดเยี่ยม ปี 2519
- ภาพยนตร์ทางโทรทัศน์ พ.ศ. 2523
- รางวัลเมขลา ดาราภาพยนตร์โทรทัศน์ดีเด่น (สุเชาว์ พงษ์วิไล) ปี 2523
- ละครโทรทัศน์ พ.ศ. 2538
- รางวัลเมขลา ผู้แสดงประกอบชายดีเด่น (พลรัตน์ รอดรักษา) ปี 2538
- รางวัลเมขลา-พิเศษ ดาวรุ่งชาย (ธนายง ว่องตระกูล) ปี 2538
- รางวัลเมขลา-พิเศษ นักแสดงผู้มีมนุษยสัมพันธ์ (วิมลเรขา ศิริชัยราวรรณ) ปี 2538
- ละครโทรทัศน์ พ.ศ. 2555
- รางวัลนาฏราช ละครยอดเยี่ยม ปี 2555
- รางวัลนาฏราช กำกับศิลป์ยอดเยี่ยม (สุดเขตร ล้วนเจริญ) ปี 2555
- รางวัลนาฏราช กำกับภาพยอดเยี่ยม (ชูชาติ นันทิธัญญธาดา) ปี 2555
- รางวัลนาฏราช ลำดับภาพยอดเยี่ยม (วิโรจน์ ภุมวิภาชน์) ปี 2555
- รางวัลนาฏราช เครื่องแต่งกายยอดเยี่ยม (กิจจา ลาโพธิ์) ปี 2555
- รางวัลโทรทัศน์ทองคำ ละครดีเด่น ปี 2555
- รางวัลโทรทัศน์ทองคำ นักแสดงนำชายดีเด่น (อธิชาติ ชุมนานนท์) ปี 2555
- รางวัลโทรทัศน์ทองคำ ผู้กำกับการแสดงละครดีเด่น (อดุลย์ บุญบุตร) ปี 2555
- รางวัลเมขลา ละครส่งเสริมศิลปวัฒนธรรมดีเด่นยอดนิยม ปี 2555
- รางวัลพระพิฆเนศ นักแสดงชายดีเด่น (อธิชาติ ชุมนานนท์) ปี 2555
- รางวัล "ราชบันฑิตยสถานสรรเสริญ" ผู้ใช้ภาษาไทยดีเด่นแห่งชาติ นักแสดงนำชาย (อธิชาติ ชุมนานนท์) ปี 2555
- รางวัล "ราชบันฑิตยสถานสรรเสริญ" ผู้ใช้ภาษาไทยดีเด่นแห่งชาติ นักแสดงนำหญิง (เฌอมาลย์ บุญยศักดิ์) ปี 2555
- รางวัล Drama Award 2012 ละครยอดเยี่ยม ปี 2555 [6]
- รางวัล MThai Top Talk-About 2013 ละครที่ถูกกล่าวถึงมากที่สุด ปี 2556
- รางวัล MThai Top Talk-About 2013 นักแสดงชายที่ถูกกล่าวถึงมากที่สุด (อธิชาติ ชุมนานนท์) ปี 2556
- รางวัล International Drama Festival in Tokyo 2013 ละครต่างชาติยอดเยี่ยม ปี 2556
อ้างอิง
แก้- ↑ ดูขุนศึก...ถามหา เสมา คนรักชาติบ้านเมือง บทความโดย ยุรชัฏ ชาติสุทธิชัย
- ↑ ขุนศึก 1976
- ↑ ขุนศึก 2003
- ↑ ""เสมา" ตัวขาว ปากแดง - ขุนศึก 2012". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-06-18. สืบค้นเมื่อ 2012-07-01.
- ↑ "รางวัลพระสุรัสวดี (ตุ๊กตาทอง) ปี 2519". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-08-24. สืบค้นเมื่อ 2012-05-09.
- ↑ Drama Award ละครยอดเยี่ยม ปี 2012 ขุนศึก ช่อง 3
แหล่งข้อมูลอื่น
แก้