กุฎาคาร

พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทเป็นตัวอย่างของกุฎาคารทรงปราสาท

กุฎาคาร แปลว่า เรือนยอด มีรากศัพท์มาจากภาษาบาลี และสันสกฤตที่ตรงกันว่า กูฎาคาร หมายถึง อาคารหรือเรือนที่มีหลังคาเป็นยอดแหลม

คำจำกัดความเฉพาะ

• เป็นยอดที่ต่อจากหลังคา
• เป็นของสูงเนื่องจากสร้างโดยพระบรมราชโองการ
• เป็นของสูงเกี่ยวกับการเทิดทูนพุทธศาสนาหรือเทพเจ้า

ประเภทของกุฎาคาร

• ทรงปราสาทหรือทรงจอมแห ตัวอย่างได้แก่ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาทองค์กลาง มณฑปวัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ฯลฯ
• ทรงปรางค์ ตัวอย่างได้แก่ ปราสาทพระเทพบิดร ฯลฯ
• ทรงมงกุฎและทรงพระเกี้ยว ตัวอย่างได้แก่ หอระฆังวัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร มณฑปพระพุทธบาท และซุ้มทางเข้า วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร ฯลฯ
• ทรงเจดีย์ ตัวอย่างได้แก่ ซุ้มเสมารอบพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ฯลฯ
• ทรงอื่น ๆ ตัวอย่างได้แก่ ซุ้มประตู วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร ฯลฯ

อ้างอิง

• สมภพ ภิรมย์ ''กุฎาคาร ราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2545. ISBN 974-8123-92-8