การอดอาหาร (อังกฤษ: fasting) หมายถึง พฤติการณ์การละเว้นจากอาหาร เครื่องดื่ม หรือทั้งอาหารและเครื่องดื่มบางส่วนหรือทั้งหมด เป็นระยะเวลาหนึ่ง การอดแบบสมบูรณ์ (absolute fast) ตามปกตินิยามว่า เป็นวิรัติจากอาหารและของเหลวเป็นระยะเวลาตามที่กำหนด โดยปกติมักเป็นหนึ่งวัน หรืออาจนานได้หลายวัน การอดอาหารแบบอื่นอาจเป็นเพียงการจำกัดบางส่วน คือ เฉพาะอาหารหรือสสารชนิดใดชนิดหนึ่งอย่างเจาะจง การอดอาหารอาจยังมีการเว้นระยะในธรรมชาติ

ในบริบททางสรีรวิทยา การอดอาหารอาจหมายถึง

  • (1) สถานะเมแทบอลิซึมของบุคคลซึ่งไม่ได้ทานอาหารข้ามคืน
  • (2) สถานะเมแทบอลิซึมหลังการย่อยและดูดซึมอาหารหลังมื้ออาหารอย่างสมบูรณ์ การปรับแก้ทางเมแทบอลิซึมหลายอย่างเกิดขึ้นระหว่างการอดอาหาร และมีการใช้แบบทดสอบวินิจฉัยบางอย่างเพื่อกำหนดสถานะการอดอาหาร ตัวอย่างเช่น มีการสันนิษฐานว่า บุคคลอดอาหารหลังผ่านไป 8-12 ชั่วโมง การเปลี่ยนแปลงทางเมแทบอลิซึมต่อสถานะอดอาหารเริ่มหลังการดูดซึมมื้ออาหาร (ธรรมดา 3-5 ชั่วโมงหลังมื้ออาหาร)
  • (3) การอดอาหารวินิจฉัย (diagnostic fast) หมายถึง การอดอาหารเป็นเวลานาน (ตั้งแต่ 8-72 ชั่วโมงขึ้นอยู่กับอายุ) ที่ถูกควบคุมภายใต้การสังเกตเพื่อสืบหาปัญหา โดยทั่วไปมักเป็นภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ ท้ายที่สุด มีการแนะนำว่า การอดอาหารยาวออกไปเป็นการบำบัดสภาวะหลายอย่างโดยผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพในวัฒนธรรมส่วนใหญ่ มาตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน