การควบคุมแบบอัลโลสเตอริก

ในทางชีวเคมี การควบคุมแบบอัลโลสเตอริก (อังกฤษ: allosteric regulation หรือ allosteric control) เป็นการควบคุมเอนไซม์ผ่านการติดโมเลกุลเอฟเฟกเตอร์ (effector) บนตำแหน่งอื่นที่นอกเหนือจากตำแหน่งกัมมันต์ (active site)^[1] ตำแหน่งที่ซึ่งเอฟเฟกเตอร์เข้าติดนั้นมีชื่อเรียกว่า ตำแหน่งอัลโลสเตอริก (allosteric site) หรือ ตำแหน่งควบคุม (regulatory site) ตำแหน่งอัลโลสเตอริกจะยินยอมให้เอฟเฟกเตอร์สามารเข้ายึดติดกับโปรตีนได้ ซึ่งมักส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางโครงสร้างของโปรตีน (conformational change) ซึ่งรสมถึงพลวัตของโปรตีน (protein dynamics) ด้วย เอฟเฟกเตอร์ที่ช่วยส่งเสริม (enhance) การทำงานของโปรตีนนั้นเรียกว่า ตัวกระตุ้นอัลโลสเตอริก (allosteric activators) ในขณะที่เอฟเฟกเตอร์ที่ลดทอนการทำงานของโปรตีนลงเรียกว่า ตัวยับยั้งอัลโลสเตอริก (allosteric inhibitors)

การควบคุมแบบอัลโลสเตอริกนั้นเป็นตัวอย่างในธรรมชาติของวงจรการควบคุม (control loops) เช่น การฟีดแบ็คในชีววิทยา (feedback) จากผลิตภัณฑ์ท้าย ๆ (downstream products) หรือการ ฟีดฟอร์เวิร์ด (feedforward) จากสารตั้งต้นแรก ๆ (upstream substrates) อัลโลสตอรีระยะไกล (Long-range allostery) นั้นจำเป็นยิ่งยวดในการส่งสัญญาณเซลล์^[2]

คำว่าอัลโลสเตอรี (allostery: รูปนามของอัลโลสเตอริก allosteric) นั้นมากจากภาษากรีก allos (ἄλλος), "อื่น" รวมกับ stereos (στερεὀς), "ของแข็ง (วัตถุ)"

ดูเพิ่ม แก้

อ้างอิง แก้

↑ Srinivasan B, Forouhar F, Shukla A, Sampangi C, Kulkarni S, Abashidze M, Seetharaman J, Lew S, Mao L, Acton TB, Xiao R, Everett JK, Montelione GT, Tong L, Balaram H (March 2014). "Allosteric regulation and substrate activation in cytosolic nucleotidase II from Legionella pneumophila". The FEBS Journal. 281 (6): 1613–1628. doi:10.1111/febs.12727. PMC 3982195. PMID 24456211.
↑ Bu Z, Callaway DJ (2011). "Proteins move! Protein dynamics and long-range allostery in cell signaling". Protein Structure and Diseases. Advances in Protein Chemistry and Structural Biology. Vol. 83. pp. 163–221. doi:10.1016/B978-0-12-381262-9.00005-7. ISBN 9780123812629. PMID 21570668.

แหล่งข้อมูลอื่น แก้

Instant insight introducing a classification system for protein allostery mechanisms from the Royal Society of Chemistry

บทความชีวเคมี เคมีอินทรีย์ และโมเลกุลชีวภาพนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

[pmid24456211-1] Srinivasan B, Forouhar F, Shukla A, Sampangi C, Kulkarni S, Abashidze M, Seetharaman J, Lew S, Mao L, Acton TB, Xiao R, Everett JK, Montelione GT, Tong L, Balaram H (March 2014). "Allosteric regulation and substrate activation in cytosolic nucleotidase II from Legionella pneumophila". The FEBS Journal. 281 (6): 1613–1628. doi:10.1111/febs.12727. PMC 3982195. PMID 24456211.

[pmid21570668-2] Bu Z, Callaway DJ (2011). "Proteins move! Protein dynamics and long-range allostery in cell signaling". Protein Structure and Diseases. Advances in Protein Chemistry and Structural Biology. Vol. 83. pp. 163–221. doi:10.1016/B978-0-12-381262-9.00005-7. ISBN 9780123812629. PMID 21570668.

[1]

[2]