กลุ่มภาษาเกาะฟอร์โมซา
กลุ่มภาษาเกาะฟอร์โมซา (อังกฤษ: Formosan language) เป็นภาษาของชาวพื้นเมืองในไต้หวันซึ่งมีจำนวน 2% ของประชากรบนเกาะไต้หวัน[2] แต่มีจำนวนน้อยกว่านั้นที่ยังพูดภาษาดั้งเดิมของตน จากภาษาพื้นเมืองทั้งหมด 26 ภาษา เป็นภาษาตายแล้ว 10 ภาษา ที่เหลืออีก 4–5 ภาษาเป็นภาษาที่ใกล้ตาย[3][4] ที่เหลือจัดเป็นภาษาที่เสี่ยงที่จะกลายเป็นภาษาตาย
Formosan | |
---|---|
กลุ่มภาษาเกาะฟอร์โมซา | |
(ทางภูมิศาสตร์) | |
กลุ่มเชื้อชาติ: | ชนพื้นเมืองดั้งเดิมไต้หวัน (Formosan people) |
ภูมิภาค: | ไต้หวัน |
การจําแนก ทางภาษาศาสตร์: | ออสโตรนีเซียน
|
กลุ่มย่อย: |
|
ISO 639-5: | fox |
กลอตโตลอก: | None |
กลุ่มภาษาเกาะฟอร์โมซาก่อนการตั้งรกรากของชาวจีนโดย Blust (1999), ภาษาในกลุ่มมาลาโย-โพลีเนเซีย (สีแดง) อาจอยู่ในกลุ่มภาษาเกาะฟอร์โมซาตะวันออก (สีม่วง) สำหรับบริเวณสีขาวไม่มีการตรวจสอบ; แผนที่บางฉบับระบุเป็น Luiyang, Kulon หรือกลุ่มภาษา'เกอตางาลัน'[1] |
ภาษาพื้นเมืองของไต้หวันมีความสำคัญมากในทางภาษาศาสตร์ เพราะไต้หวันคล้ายจะเป็นจุดกำเนิดของตระกูลภาษาออสโตรนีเซียนทั้งหมด จากการจัดของโรเบิร์ต บลัสต์ (ค.ศ. 1999) กลุ่มภาษาเกาะฟอร์โมซามี 9 สาขาจากทั้งหมด 10 สาขาของตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน[5] โดยอีกสาขาหนึ่งคือกลุ่มภาษามาลาโย-โพลีเนเซีย ราว 1,200 ภาษา ที่พบนอกเกาะไต้หวัน[6] แม้ว่านักภาษาศาสตร์ส่วนใหญ่ไม่ได้ยอมรับรายละเอียดของบลัสต์ทั้งหมด แต่ก็ยอมรับร่วมกันว่าตระกูลภาษาออสโตรนีเซียนมีจุดกำเนิดในไต้หวัน[7] และมีการศึกษาทางด้านพันธุศาสตร์มนุษย์เพิ่มเติมเกี่ยวกับสมมติฐานนี้[8]
ปัจจุบัน
แก้กลุ่มภาษาเกาะฟอร์โมซาทั้งหมดกำลังถูกแทนที่ด้วยภาษาจีนกลางหลังจากที่รัฐบาลของสาธารณรัฐจีนเริ่มจัดการศึกษาให้ชาวพื้นเมืองในไต้หวัน[9][10]
ในปี พ.ศ. 2548 เพื่อช่วยอนุรักษ์ภาษาของชาวพื้นเมืองดั้งเดิมไต้หวัน รัฐสภาได้กำหนดระบบการเขียนสำหรับภาษาของชาวพื้นเมืองไต้หวันทั้งหมดโดยใช้อักษรโรมัน สภายังจัดให้มีชั้นเรียนและโปรแกรมการรับรองภาษาสำหรับสมาชิกของชุมชนพื้นเมืองและชาวไต้หวันที่ไม่ใช่ชาวพื้นเมืองเพื่อช่วยกระบวนการอนุรักษ์[11]
รายชื่อภาษา
แก้การกำหนดขอบเขตของภาษาและสำเนียงโดยทั่วไปทำได้ยาก และมักมีข้อโต้แย้งเสมอ ซึ่งพบได้เช่นกันในการศึกษาภาษาในกลุ่มนี้ โดยเฉพาะภาษาของเผ่าที่คล้ายกัน โดยทั่วไปมีการจัดแบ่งดังนี้
- ภาษาที่ยังมีผู้ใช้อยู่ ได้แก่
- กลุ่มภาษาอตายัล ได้แก่ ภาษาอตายัล, ภาษาซีดิกหรือภาษาตรูกู, ภาษาบูนัน
- กลุ่มภาษาอามิส ได้แก่ ภาษาอามิส, ภาษาอามิสนาเตารัน, ภาษากาวาลัน, ภาษาไปวัน, ภาษาปาเซะห์, ภาษาไซซิยัต, ภาษาปูยูมา, ภาษารูไก, ภาษาเตา (Tao), ภาษาเทา (Thao), ภาษาซากิซายะ
- กลุ่มภาษาเซา ได้แก่ ภาษาเซา, ภาษาซาอารัว, ภาษากานากานาบู
- ภาษาที่สูญแล้ว ได้แก่ ภาษาบาบูซะห์, ภาษาบาซาย, ภาษาเกอตางาลัน, ภาษาเกอตางาลัน มากาเตา, ภาษามากัตเตา ปาโปรา, ภาษาโปโปรา, ภาษาซีรายา, ภาษาตริวัน, ภาษาเตากัส
อ้างอิง
แก้- ↑ "Táiwān yuánzhùmín píngpǔ zúqún bǎinián fēnlèi shǐ xìliè dìtú" 臺灣原住民平埔族群百年分類史系列地圖 (A history of the classification of Plains Taiwanese tribes over the past century). blog.xuite.net (ภาษาจีน). 2009-08-06. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-02-11. สืบค้นเมื่อ 2017-03-04.
- ↑ Council of Indigenous Peoples, Executive Yuan "Statistics of Indigenous Population in Taiwan and Fukien Areas" เก็บถาวร 30 สิงหาคม 2006 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน.
- ↑ Zeitoun, Elizabeth & Ching-Hua Yu "The Formosan Language Archive: Linguistic Analysis and Language Processing" เก็บถาวร 2011-07-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Computational Linguistics and Chinese Language Processing. Volume 10, No. 2, June 2005, pp. 167–200
- ↑ Li, Paul Jen-kuei; Tsuchida, Shigeru (2006). 《噶瑪蘭語詞典》Kavalan Dictionary (PDF). Monograph Series No. A19 (ภาษาอังกฤษ และ จีน). Taipei: Institute of Linguistics, Academia Sinica. ISBN 978-9860069938. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-08-25. สืบค้นเมื่อ 2022-02-14.
- ↑ Blust, Robert (1999). "Subgrouping, Circularity and Extinction: Some Issues in Austronesian Comparative Linguistics". ใน Zeitoun, Elizabeth; Li, Jen-kuei (บ.ก.). Selected Papers from the Eighth International Conference on Austronesian Linguistics (ภาษาอังกฤษ). Taipei: Academia Sinica. ISBN 978-9576716324.
- ↑ Diamond, Jared M. "Taiwan's gift to the world" เก็บถาวร 17 มิถุนายน 2009 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Nature, Volume 403, February 2000, pp. 709-710
- ↑ Fox, James J."Current Developments in Comparative Austronesian Studies" เก็บถาวร 2006-10-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Paper prepared for Symposium Austronesia Pascasarjana Linguististik dan Kajian Budaya. Universitas Udayana, Bali 19-20 August 2004.
- ↑ Trejaut JA, Kivisild T, Loo JH, Lee CL, He CL, และคณะ (5 กรกฎาคม 2005). "Traces of archaic mitochondrial lineages persist in Austronesian-speaking Formosan populations". PLoS Biology. 3 (8): e247. doi:10.1371/journal.pbio.0030247.
- ↑ Lee, Hui-chi Lee (2004). A Survey of Language Ability, Language Use and Language Attitudes of Young Aborigines in Taiwan. In Hoffmann, Charlotte & Jehannes Ytsma (Eds.) Trilingualism in Family, School, and Community pp.101-117. Clevedon, Buffalo: Multilingual Matters. ISBN 1-85359-693-0.
- ↑ Huteson, Greg. (2003). Sociolinguistic survey report for the Tona and Maga dialects of the Rukai Language. SIL Electronic Survey Reports 2003-012, Dallas, TX: SIL International.
- ↑ Hsu, Jenny W. (2010-06-07). "Aboriginal Language Classes Open to Public". Focus Taiwan (ภาษาอังกฤษ). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-11-29 – โดยทาง galdu.org.
แหล่งข้อมูลอื่น
แก้- วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี ในภาษาซีดิก
- วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี ในภาษาไปวัน
- Academia Sinica's Formosan Language Archive project เก็บถาวร 2 พฤษภาคม 2006 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Linguistics and Formosan Languages เก็บถาวร 9 กุมภาพันธ์ 2010 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- 原住民族語言線上詞典 Yuánzhùmínzú yǔyán xiànshàng cídiǎn (ในภาษาจีน) – "พจนานุกรมออนไลน์ภาษาชนพื้นเมืองดั้งเดิม" เว็บไซต์โดย the Indigenous Languages Research and Development Foundation
- แผนที่: Formosan Languages and Yami (PDF) เก็บถาวร 3 กรกฎาคม 2007 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน