กลุ่มภาษาจีน

กลุ่มภาษา

ภาษาจีน (汉语 - 漢語 - Hànyǔ - ฮั่นอวี่, 华语 - 華語 - Huáyǔ - หัวอวี่ หรือ 中文 - Zhōngwén - จงเหวิน) เป็นหนึ่งในตระกูลภาษาจีน-ทิเบต ชาวจีนส่วนใหญ่ถือภาษาจีนพูดชนิดต่าง ๆ ว่าเป็นภาษาเดียว โดยทั่วไปแล้ว ภาษาพูดในกลุ่มภาษาจีนเป็นภาษาที่มีเสียงวรรณยุกต์และไม่อ่านเนื่องเสียง อย่างไรก็ดี ยังมีความแตกต่างกันในภาษาพูดแต่ละภาษาอยู่มาก ความต่างเหล่านี้เทียบได้กับ ความแตกต่างระหว่างภาษาของภาษากลุ่มโรมานซ์ เราอาจแบ่งภาษาพูดของจีนได้ 6 ถึง 12 กลุ่ม ขึ้นอยู่กับเกณฑ์ที่ใช้ในการแบ่ง ที่เป็นที่รู้จักดี เช่น กลุ่มแมนดาริน กลุ่มหวู และกลุ่มกวางตุ้ง ยังเป็นที่โต้เถียงกันถึงปัจจุบันว่าภาษาพูดบางกลุ่มควรจัดเป็น "ภาษา" หรือเป็นแค่ "สำเนียง"

ภาษาจีน
汉语 ฮั่นอวี่, 中文 จงเหวิน
ฮั่นอวี่เขียนด้วยอักษรดั้งเดิม (บน) และตัวย่อ (กลาง) จงเหวิน (ล่าง)
ประเทศที่มีการพูดจีน (จีนแผ่นดินใหญ่ ฮ่องกง มาเก๊า) สาธารณรัฐจีน (ไต้หวัน และ เกาะอื่น) มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย ไทย เวียดนาม พม่า กัมพูชา สิงคโปร์ และบางส่วนใน ญี่ปุ่น เกาหลีเหนือ เกาหลีใต้ และชุมชนจีน ทั่วโลก
ภูมิภาคเอเชียตะวันออก บางส่วนในเอเชียใต้ และ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงยุโรป และอเมริกา
จำนวนผู้พูด1.2 พันล้าน  (2004)
ตระกูลภาษา
จีน-ทิเบต
  • ภาษาจีน
รูปแบบก่อนหน้า
รูปแบบมาตรฐาน
ระบบการเขียนอักษรจีนตัวเต็ม อักษรจีนตัวย่อ พินอิน
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ จีน
 สาธารณรัฐจีน
 สิงคโปร์
 ฮ่องกง
 มาเก๊า
 สหประชาชาติ
องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้
 อาเซียน
ผู้วางระเบียบในสาธารณรัฐประชาชนจีน: หลายหน่วยงาน
ในสาธารณรัฐจีน (ไต้หวัน) : Mandarin Promotion Council
ในสิงคโปร์: Promote Mandarin Council/ Speak Mandarin Campaign [1]
รหัสภาษา
ISO 639-1zh
ISO 639-2chi (B)
zho (T)
ISO 639-3มีหลากหลาย:
cdo – หมิ่นตง
cjy – จิ้น
cmn – จีนกลาง
cpx – หมิ่นผูเซียน
czh – ฮุย
czo – หมิ่นตง
dng – ดุงกาน
gan – กั้น
hak – แคะ
hsn – เซียง
mnp – หมิ่นเหนือ
nan – หมิ่นใต้
wuu – ง่อ
yue – กวางตุ้ง
พัฒนาการของภาษาจีนสำเนียงต่าง ๆ

ประชากรประมาณ 1/5 ของโลกพูดภาษาจีนแบบใดแบบหนึ่งเป็นภาษาแม่ ทำให้เป็นภาษาที่มีคนพูดเป็นภาษาแม่มากที่สุด สำเนียงพูดที่ถือเป็นมาตรฐาน คือ สำเนียงปักกิ่ง หรือ ภาษาฮั่น ซึ่งอยู่ในกลุ่มภาษาแมนดาริน ภาษาจีนกลาง หรือ ภาษาจีนแมนดาริน (Standard Mandarin) เป็นภาษาทางการของสาธารณรัฐประชาชนจีน และสาธารณรัฐจีนหรือไต้หวัน เป็นหนึ่งในภาษาทางการ 4 ภาษาทางการของประเทศสิงคโปร์ (ร่วมกับ ภาษาอังกฤษ ภาษามลายู และภาษาทมิฬ) และเป็นหนึ่งใน 6 ภาษาที่ใช้ในองค์การสหประชาชาติ (ร่วมกับ ภาษาอังกฤษ ภาษาอาหรับ ภาษาฝรั่งเศส ภาษารัสเซีย และภาษาสเปน) ภาษาจีนกวางตุ้ง เป็นภาษาทางการของ ฮ่องกง (ร่วมกับภาษาอังกฤษ) และมาเก๊า (ร่วมกับภาษาโปรตุเกส)

นอกจากนี้ ภาษาเขียนยังได้เปลี่ยนแปลงตามระยะเวลา แต่การเปลี่ยนแปลงของภาษาเขียน ช้ากว่าการเปลี่ยนแปลงของภาษาพูดอย่างมาก จึงไม่ถูกจำกัดโดยความเปลี่ยนแปลงของภาษาพูดโดยส่วนใหญ่ ในปัจจุบัน ภาษาจีนใช้อักษรมาตรฐาน 2 รูปแบบทั่วโลก ได้แก่ อักษรจีนตัวเต็ม และ อักษรจีนตัวย่อ

แผนที่แสดงพื้นที่ที่มีกลุ่มคนพูดภาษาจีนต่าง ๆ ในประเทศจีน

ภาษาพูดของจีน

แก้

แผนที่ด้านขวาแสดงพื้นที่ที่มีประชาชนพูด ทั้งภาษาและสำเนียงภาษาจีนต่างกันในประเทศจีน โดยพื้นฐาน เราอาจแบ่งกลุ่มภาษาจีนออกเป็น 7 กลุ่มใหญ่ ๆ ตามจำนวนประชากรที่พูดได้ ดังนี้

นอกจากนี้ นักภาษาศาสตร์ยังได้แบ่งกลุ่มภาษาจีนออกมาจากกลุ่มใหญ่ข้างบนอีก 3 ประเภท ได้แก่