กระทรวงทหารเรือ
กระทรวงทหารเรือ เป็นอดีตหน่วยงานราชการระดับกระทรวงของไทย จัดตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 11 ธันวาคม พ.ศ. 2453 ในช่วงต้นรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยมีหน้าที่รับผิดชอบดูแลรักษาผลประโยชน์ของชาติทางทะเล โดยมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ยกกรมทหารเรือซึ่งในขณะนั้นมีพลเรือโทสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมขุนนครสวรรค์วรพินิต เป็นผู้บัญชาการกรมขึ้นเป็นกระทรวง ทำให้กรมขุนนครสวรรค์วรพินิตทรงเป็นองค์ปฐมเสนาบดีกระทรวงทหารเรือ
ภาพรวมหน่วยงาน | |
---|---|
ก่อตั้ง | 11 ธันวาคม พ.ศ. 2453 |
ยุบเลิก | 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 |
เขตอำนาจ | ประเทศสยาม |
สำนักงานใหญ่ | จังหวัดพระนคร ประเทศสยาม |
ในคราวเดียวกันได้โปรดเกล้าฯ ให้ยุบเลิกกรมยุทธนาธิการเสียแล้วรวมเข้ากับกระทรวงกลาโหม พร้อมกับให้เสนาบดีกระทรวงกลาโหมทำหน้าที่เป็นผู้บัญชาการทหารบก โดยโปรดเกล้าฯ ให้พลเอกพระเจ้าพี่ยาเธอ พระองค์เจ้าจิระประวัติวรเดช กรมหมื่นนครไชยศรีสุรเดช ผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ เป็นเสนาบดีกระทรวงกลาโหมแทนพลเอกสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระภาณุพันธุวงศ์วรเดช ซึ่งโปรดเกล้าฯให้เป็นจเรทัพบก ในคราวนี้ยังได้โปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้งสภาป้องกันราชอาณาจักรที่ได้เป็นต้นแบบของสภาความมั่นคงแห่งชาติในเวลาต่อมา
ส่วนสาเหตุการตั้งกระทรวงทหารเรือเกิดขึ้นจากการที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริว่าการปกครองและการฝึกทหารเป็นระเบียบแบบแผนเรียบร้อย สมควรที่จะยกขึ้นเป็นกระทรวงที่มีเสนาบดีดูแล แต่ในเวลาต่อมาด้วยสภาพเศรษฐกิจของสยามในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวไม่สู้จะดีนักอันเป็นผลมาจากสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง ทำให้พระองค์มีพระราชดำริว่าสมควรที่จะรวมกิจการทหารบกและทหารเรือเข้าด้วยกันเพื่อเป็นการประหยัดงบประมาณและเพื่อให้กิจการป้องกันพระราชอาณาจักรประสานกันดีขึ้นตามสมควรแก่กาลสมัยจึงได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ยุบเลิกกระทรวงทหารเรือและรวมเข้ากับกระทรวงกลาโหมเมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 โดยมีพลเรือเอกพระเจ้าพี่ยาเธอ พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร เป็นเสนาบดีกระทรวงทหารเรือพระองค์สุดท้าย[1]
รายพระนามเสนาบดีกระทรวงทหารเรือ
แก้ลำดับ (สมัย) |
รูป | รายพระนาม | เริ่มวาระ | สิ้นสุดวาระ |
1 | สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมหลวงนครสวรรค์วรพินิต | 11 ธันวาคม 2453 | 18 มิถุนายน 2463 | |
กำกับราชการกระทรวงทหารเรือ | ||||
---|---|---|---|---|
– | สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช | 19 มิถุนายน 2463 | ||
ผู้ทำการแทนเสนาบดีกระทรวงทหารเรือ | ||||
– | หม่อมเจ้าตุ้ม สนิทวงศ์ | 12 ตุลาคม 2465 | ||
– | พระเจ้าพี่ยาเธอ พระองค์เจ้าอาภากรเกียรติวงศ์ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ | 13 ตุลาคม 2465 |
ดูเพิ่ม
แก้อ้างอิง
แก้- ↑ "เปิดไทม์ไลน์จัดระเบียบ "กองทัพบก-กองทัพเรือ" ที่ใช้เวลาถึง 3 แผ่นดิน". ศิลปวัฒนธรรม. 27 มิถุนายน 2024. สืบค้นเมื่อ 23 สิงหาคม 2024.