กรมแผนที่ทหาร เป็นหน่วยงานย่อยในกองบัญชาการกองทัพไทย มีหน้าที่สำรวจและทำแผนที่ของประเทศเพื่อรักษาอธิปไตยและเขตแดนประเทศให้ถูกต้อง[1] เป็นที่รวบรวมเอกสารและจัดทำเอกสารเกี่ยวกับการปักปันเขตแดน ทั้งประเทศ รวมไปถึงการรักษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับแผนที่ทั้งหมดของประเทศไทย ปัจจุบัน พลโท[2] ชาคร บุญภักดี เป็นเจ้ากรมแผนที่ทหาร​[3]มี พลตรี ประดิยุทธ กลิ่นศรีสุข [4]​และ พลตรี สุนทร ร่มสายหยุด[5] เป็นรองเจ้ากรมแผนที่ทหาร​

กรมแผนที่ทหาร
ประจำการพ.ศ. 2500; 67 ปีที่แล้ว (2500)
ประเทศ ไทย
เหล่า กองทัพบกไทย
ขึ้นกับกองทัพไทย
กองบัญชาการถนนลาดพร้าว แขวงวังทองหลาง เขตวังทองหลาง กรุงเทพมหานคร
เว็บไซต์www.rtsd.mi.th
ผู้บังคับบัญชา
เจ้ากรมแผนที่ทหารพลโท ชาคร บุญภักดี

ประวัติ

แก้
 
อาคารกรมแผนที่ทหารเดิม บนถนนกัลยาณไมตรี เขตพระนคร

ในรัชสมัยในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นช่วงเวลาที่ต่างชาติทำการเข้ามาเป็นอาณานิคม โดยในเวลานั้นพระองค์ทรงเล็งเห็นถึงความสำคัญในการจัดเก็บข้อมูล หลักฐานและเอกสารเกี่ยวกับเขตแดนประเทศ อันเป็นความสำคัญในการเป็นเอกราชของประเทศไทย โดยมีดำริให่ทำแผนที่แผนใหม่ ด้วยความรู้จากประเทศฝ่ายตะวันตก[6]

ใน พ.ศ. 2416 หลักจากที่เสด็จประพาสแหลมมลายู ชวา อินเดียทรงได้พบอดียรองกงสุลอังกฤษ นายเฮนรี่ อลาบาสเตอร์ ได้กราบบังคมทูลถวายคำแนะนำในสำรวจและทำแผนที่ จึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งกองทำแผนที่ทดลอง ใน พ.ศ. 2418

โดยมีผู้ช่วยเป็น หม่อมเทวาธิราช (หม่อมราชวงศ์แดง อิศรเสนา) นายทัด ศิริสัมพันธ์ นายสุด และ ม.ร.ว. เฉลิม โดยเริ่มภายในพระนครก่อน เพื่อตัดถนนเจริญกรุงและวางสายโทรเลขไปยังพระตะบอง[7] และแผนที่บริเวณปากอ่าวและเข้าร่วมสำรวจกับกองแผนที่อินเดีย และอังกฤษแล้วทรง ตั้งกองแผนที่ในวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2424 โดยสังกัดฝ่ายพระกลาโหม ซึ่งมีหน้าที่บัญชาการหัวเมืองและทหารฝ่ายใต้ในขณะนั้น

โรงเรียนแผนที่ได้จัดตั้งขึ้นใน พ.ศ.2426 โดยตั้งขึ้นในพระบรมหาราชวัง [7] จัดตั้งเป็นส่วนราชการสังกัดกรมทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์โดยให้พระองค์เจ้าดิศวรกุมาร (กรมพระยาดำรงราชานุภาพ) ผู้บัญชาการกรมทหารมหาดเล็ก เป็นผู้ดูแล

ต่อจากนั้นอีก 2 ปี ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้จัดตั้งกรมแผนที่ขึ้นเมื่อวันที่ 3 กันยายน พ.ศ.2428 โดยสถานที่ตั้งเข้าใจว่าเป็นที่เดียวกับโรงเรียนแผนที่ คือที่ตึกแถวกรมทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์ หน้าประตูพิมานไชยศรี ในพระบรมหาราชวัง[7]

เหตุการณ์เครื่องบินตกที่เกี่ยวข้อง

แก้

ในวันที่ 21 มกราคม 2511 เวลาประมาณ 09.00 กรมแผนที่ทหารได้สูญเสียนักบิน 2 นาย กับช่างถ่ายรูป 1 นายขณะปฏิบัติการบินตามหน้าที่ โดยผู้เสียชีวิต(ยศขณะนั้น)คือ พันตรี สมนึก ปัญจมะวัต ร้อยเอก กมล มุสิกชาติ และ จ่าสิบเอก ไสว แจ่มสว่าง[7]

การจัดส่วนราชการ[8]

แก้

1. หน่วยบัญชาการ

  • กองกำลังพล
  • กองแผนและโครงการ
  • กองธุรการ
  • กองการเงิน
  • แผนกงบประมาณ

2. หน่วยปฏิบัติการ

  • กองยีออเดซีและยีออฟิสิกส์
  • กองเขตแดนระหว่างประเทศ
  • กองบินถ่ายภาพทางอากาศ
  • กองทำแผนที่
  • กองภูมิศาสตร์
  • กองพิมพ์
  • ศูนย์ข้อมูลทางแผนที่
  • สำนักงานเงินทุนหมุนเวียนเพื่อผลิตรูปถ่ายทางอากาศ

3. หน่วยสวนสนับสนุนและบริการ

  • กองคลังแผนที่
  • กองบริการ
  • กองพยาบาล

4. หน่วยการศึกษา

  • โรงเรียนแผนที่

รายชื่อเจ้ากรมแผนที่ทหาร

แก้
  1. พระวิภาคภูวดล (มิสเตอร์ เจมส์ แมคคาธี) (พ.ศ. 2428 - 2444)
  2. มิสเตอร์ โรแนลด์ ดับเบิลยู กิบลิน (พ.ศ. 2444 - 2452)
  3. พลเอก พระยาเทพหัสดิน (ผาด เทพหัสดิน ณ อยุธยา) (พ.ศ. 2452 - 2453)
  4. พลตรี พระยาภักดีภูธร (ชื่น ภักดีกุล) (พ.ศ. 2453 - 2472)
  5. พลโท พระยาศัลวิธารนิเทศ (แอบ รักตะประจิต) (พ.ศ. 2472 - 2475)
  6. พลตรี พระรณรัฐวิภาคกิจ (อุ่น วิโรจน์เพ็ชร) (พ.ศ. 2475 - 2487)
  7. พลตรี วิภัติภูมิประเทศ (วิภัติ วิภัติภูมิประเทศ) (พ.ศ. 2487 - 2491)
  8. พลตรี หลวงละออภูมิลักษณ์ (ลออ บุญนาค) (พ.ศ. 2491 - 2500)
  9. พลโท ฉลอง อุชุโกมล (พ.ศ. 2500 - 2504)
  10. พลโท บุศรินทร์ ภักดีกุล (พ.ศ. 2504 - 2508)
  11. พลโท สมบูรณ์ วิจิตรานุช (พ.ศ. 2508 - 2516)
  12. พลโท ชุมพร กุลเกษม (พ.ศ. 2516 - 2523)
  13. พลโท สวัสดิ์ ปัจฉิมะกุล (พ.ศ. 2523 - 2526)
  14. พลโท บัลลังก์ ขมะสุนทร (พ.ศ. 2526 - 2527)
  15. พลโท วิเชียร จันทร์เพ็ญศรี (พ.ศ. 2527 - 2528)
  16. พลเอก ผิน เกสร (รรก.) (พ.ศ. 2528 - 2528)
  17. พลโท วิเชียร สังข์ไพรวัน (พ.ศ. 2528 - 2531)
  18. พลโท เมธี สมุทรักษ์ (พ.ศ. 2531 - 2534)
  19. พลโท แผ้ว แผ้วพิษากุล (พ.ศ. 2534 - 2535)
  20. พลโท ธรรมนูญ อุดมสรยุทธ (พ.ศ. 2535 - 2537)
  21. พลโท อนันต์ ภูลสนอง (พ.ศ. 2537 - 2539)
  22. พลโท สุรพล ชินะจิตร (พ.ศ. 2539 - 2543)
  23. พลโท ประศาสน์ บุรินทร์วัฒนา (พ.ศ. 2543 - 2546)
  24. พลโท ภาณุศักดิ์ สว่างเนตร (พ.ศ. 2546 - 2548)
  25. พลโท วิชิต สาทรานนท์ (พ.ศ. 2548 - 2550)
  26. พลโท แดน มีชูอรรถ (พ.ศ. 2550 - 2551)
  27. พลตรี อมรเทพ โรจนสโรช (รรก.) (พ.ศ. 2551 - 2552)
  28. พลโท อมรเทพ โรจนสโรช (พ.ศ. 2552 - 2554)
  29. พลโท นพดล โชติศิริ (พ.ศ. 2554 - 2557)
  30. พลโท กฤษณ์ รัมมนต์ (พ.ศ. 2557 - 2559)
  31. พลโท กฤษฎิ์ ยิ้มสู้ (พ.ศ. 2559 - 2561)
  32. พลโท หัสฎี วงศ์อิศเรศ (พ.ศ. 2561 - 2562)
  33. พลโท บรรเจิด รามโกมุท (พ.ศ. 2562 - 2563)
  34. พลโท ชัยสิทธิ์ ปรียานุภาพ (พ.ศ. 2563 - ปัจจุบัน)

อ้างอิง

แก้
  1. "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-12-20. สืบค้นเมื่อ 2015-02-06.
  2. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหารชั้นนายพล ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 140 ตอน 39 ข หน้า 5 วันที่ 30 สิงหาคม 2566
  3. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้นายทหารรับราชการ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 140 ตอน 209 ง หน้า 13 วันที่ 30 สิงหาคม 2566
  4. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้นายทหารรับราชการ ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 141 ตอนพิเศษ 262 ง 21 กันยายน พ.ศ. 2567
  5. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้นายทหารรับราชการ ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 141 ตอนพิเศษ 262 ง 21 กันยายน พ.ศ. 2567
  6. "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-09-11. สืบค้นเมื่อ 2015-02-06.
  7. 7.0 7.1 7.2 7.3 https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/dc:121
  8. https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/dc:121

แหล่งข้อมูลอื่น

แก้

13°45′04″N 100°29′43″E / 13.751°N 100.4953°E / 13.751; 100.4953