วิกิพีเดีย

กรดไนตริก

กรดไนตริก หรือ กรดดินประสิว (อังกฤษ: Nitric acid) เป็นกรดที่มีอันตราย หากสัมผัสจะทำให้เกิดแผลไหม้ขั้นรุนแรง กรดไนตริกนี้ ค้นพบโดยการสังเคราะห์ โดย "Muslim alchemist Jabir ibn Hayyan" ประมาณ ค.ศ. 800 กรดไนตริกบริสุทธ์ 100% (ปราศจากน้ำ) จะเป็นของเหลวที่มีความหนาแน่น 1,552 กิโลกรัม/ลูกบาศก์เมตร และจะเป็นของแข็งที่อุณหภูมิ -42 °C ลูกบาศก์ โดยจะเป็นผลึกสีขาว และจะเดือดที่อุณหภูมิ 83 °C แต่ก็สามารถเดือดในที่ ที่มีแสงสว่าง ทั้ง ๆ ที่อยู่ในอุณหภูมิห้อง[6]

กรดไนตริก
Resonance description of the bonding in the nitric acid molecule
Ball-and-stick model of nitric acid
Ball-and-stick model of nitric acid
Resonance space-filling model of nitric acid
Resonance space-filling model of nitric acid
ชื่อ
IUPAC name
Nitric acid
ชื่ออื่น
  • Aqua fortis
  • Spirit of niter
  • Eau forte
  • Hydrogen nitrate
  • Acidum nitricum
เลขทะเบียน
3D model (JSmol)
3DMet
ChEBI
ChEMBL
เคมสไปเดอร์
ECHA InfoCard 100.028.832 แก้ไขสิ่งนี้ที่วิกิสนเทศ
EC Number
  • 231-714-2
1576
KEGG
MeSH Nitric+acid
RTECS number
  • QU5775000
UNII
UN number 2031
  • InChI=1S/HNO3/c2-1(3)4/h(H,2,3,4) checkY
    Key: GRYLNZFGIOXLOG-UHFFFAOYSA-N checkY
  • InChI=1/HNO3/c2-1(3)4/h(H,2,3,4)
    Key: GRYLNZFGIOXLOG-UHFFFAOYAO
  • [N+](=O)(O)[O-]
  • ON(=O)=O
คุณสมบัติ
HNO3
มวลโมเลกุล 63.012 g·mol−1
ลักษณะทางกายภาพ Colorless liquid[1]
กลิ่น Acrid, suffocating[1]
ความหนาแน่น 1.51 g/cm3, 1.41 g/cm3 [68% w/w]
จุดหลอมเหลว −42 องศาเซลเซียส (−44 องศาฟาเรนไฮต์; 231 เคลวิน)
จุดเดือด 83 องศาเซลเซียส (181 องศาฟาเรนไฮต์; 356 เคลวิน) 68% solution boils at 121 องศาเซลเซียส (250 องศาฟาเรนไฮต์; 394 เคลวิน)
ผสมกันได้
log P −0.13[2]
ความดันไอ 48 mmHg (20 °C)[1]
pKa −1.4[3]
เบส ไนเตรต
−1.99×10−5 cm3/mol
1.397 (16.5 °C)
2.17 ± 0.02 D
อุณหเคมี
Std molar
entropy (S⦵298)
146 J/(mol·K)[4]
−207 kJ/mol[4]
ความอันตราย
GHS labelling:
GHS03: Oxidizing The corrosion pictogram in the Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS)
อันตราย
H272, H300, H310, H330, H373, H411
P210, P220, P260, P305+P351+P338, P310, P370+P378
NFPA 704 (fire diamond)
[5]
NFPA 704 four-colored diamondHealth 3: Short exposure could cause serious temporary or residual injury. E.g. chlorine gasFlammability 0: Will not burn. E.g. waterInstability 2: Undergoes violent chemical change at elevated temperatures and pressures, reacts violently with water, or may form explosive mixtures with water. E.g. white phosphorusSpecial hazard OX: Oxidizer. E.g. potassium perchlorate
3
0
2
OX
จุดวาบไฟ ไม่ติดไฟ
ปริมาณหรือความเข้มข้น (LD, LC):
138 ppm (rat, 30 min)[1]
NIOSH (US health exposure limits):
PEL (Permissible)
 TWA 2 ppm (5 mg/m3)[1]
REL (Recommended)
 TWA 2 ppm (5 mg/m3)
ST 4 ppm (10 mg/m3)[1]
IDLH (Immediate danger)
 25 ppm[1]
เอกสารข้อมูลความปลอดภัย (SDS) ICSC 0183
สารประกอบอื่นที่เกี่ยวข้องกัน
แอนไอออนอื่น ๆ
 กรดไนตรัส
แคทไอออนอื่น ๆ
สารประกอบที่เกี่ยวข้อง
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa

สารประกอบเคมีในกรดไนตริก (HNO3) , หรือ อควา ฟอร์ติส (aqua fortis) หรือ สปิริต ออฟ ไนเตอร์ (spirit of nitre) เป็นของเหลวที่กัดกร่อนและไม่มีสี เป็นกรดที่มีพิษที่สามารถทำให้เกิดแผลไฟไหม้อย่างรุนแรง สารละลายที่มีกรดไนตริกมากกว่า 86% เรียกว่า fuming nitric acid และสามารถกัดกร่อนโลหะมีตระกูล ได้ ซึ่งสามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ ขาว (white fuming nitric acid) และแดง (red fuming nitric acid)

อ้างอิง

แก้
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0447". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
  2. ↑ "nitric acid_msds".
  3. ↑ Bell, R. P. (1973), The Proton in Chemistry (2nd ed.), Ithaca, NY: Cornell University Press
  4. ↑ 4.0 4.1 Zumdahl, Steven S. (2009). Chemical Principles 6th Ed. Houghton Mifflin Company. p. A22. ISBN 978-0-618-94690-7.
  5. ↑ "Safety Data Sheet" (PDF). fishersci.com. Fisher Scientific International. 23 March 2015. p. 2. เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 10 September 2022. สืบค้นเมื่อ 4 October 2022.
  6. ↑ "กรดไนตริก (Nitric acid) หรือกรดดินประสิว". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-12-28. สืบค้นเมื่อ 2014-04-08.

แหล่งข้อมูลอื่น

แก้
 

บทความเคมีนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=กรดไนตริก&oldid=11801810"