กรดสเตียริก
กรดสเตียริก (อังกฤษ: stearic acid) หรือ กรดออกตะเดคะโนอิก (octadecanoic acid) เป็นกรดไขมันอิ่มตัวที่มีสายคาร์บอน 18 อะตอม มีสูตรเคมีคือ C18H36O2 ลักษณะเป็นของแข็งมันสีขาว กลิ่นฉุน ค้นพบโดยมีแชล-เออแฌน เชฟเริล นักเคมีชาวฝรั่งเศสและตั้งชื่อตามคำภาษากรีก στέαρ (stéar) แปลว่า ไขมันวัว[9] กรดสเตียริกเป็นหนึ่งในกรดไขมันที่พบได้ทั่วไปในธรรมชาติรองจากกรดปาลมิติก[10] โดยพบในสัตว์ (30%) มากกว่าในพืช (<5%) ยกเว้นในเนยโกโก้และเนยเชีย ซึ่งพบประมาณ 28–45%[11] เกลือและเอสเทอร์ของกรดสเตียริกเรียกว่า สเตียเรต (stearate)
| |
| |
| |
| ชื่อ | |
|---|---|
| Preferred IUPAC name
Octadecanoic acid | |
| ชื่ออื่น
Stearic acid
C18:0 (เลขลิพิด) | |
| เลขทะเบียน | |
3D model (JSmol)
|
|
| ChEMBL | |
| เคมสไปเดอร์ | |
| ดรักแบงก์ | |
| ECHA InfoCard | 100.000.285 |
| EC Number |
|
ผับเคม CID
|
|
| RTECS number |
|
CompTox Dashboard (EPA)
|
|
| |
| คุณสมบัติ | |
| C18H36O2 | |
| มวลโมเลกุล | 284.484 g·mol−1 |
| ลักษณะทางกายภาพ | ของแข็งสีขาว |
| กลิ่น | ฉุน, มัน |
| ความหนาแน่น | 0.9408 g/cm3 (20 °C)[2] 0.847 g/cm3 (70 °C) |
| จุดหลอมเหลว | 69.3 องศาเซลเซียส (156.7 องศาฟาเรนไฮต์; 342.4 เคลวิน) [2] |
| จุดเดือด | 361 องศาเซลเซียส (682 องศาฟาเรนไฮต์; 634 เคลวิน) decomposes 232 องศาเซลเซียส (450 องศาฟาเรนไฮต์; 505 เคลวิน) at 15 mmHg[2] |
| 0.00018 g/100 g (0 °C) 0.00029 g/100 g (20 °C) 0.00034 g/100 g (30 °C) 0.00042 g/100 g (45 °C) 0.00050 g/100 g (60 °C)[3] | |
| ความสามารถละลายได้ | ละลายในแอลคิลแอซิเตต, แอลกอฮอล์, HCOOCH3, ฟีนิล, CS2, CCl4[4] |
| ความสามารถละลายได้ ใน ไดคลอโรมีเทน | 3.58 g/100 g (25 °C) 8.85 g/100 g (30 °C) 18.3 g/100 g (35 °C)[4] |
| ความสามารถละลายได้ ใน เอทานอล | 1.09 g/100 mL (10 °C) 2.25 g/100 g (20 °C) 5.42 g/100 g (30 °C) 22.7 g/100 g (40 °C) 105 g/100g (50 °C) 400 g/100g (60 °C)[3] |
| ความสามารถละลายได้ ใน แอซีโทน | 4.96 g/100 g[5] |
| ความสามารถละลายได้ ใน คลอโรฟอร์ม | 18.4 g/100 g[5] |
| ความสามารถละลายได้ ใน โทลูอีน | 15.75 g/100 g[5] |
| ความดันไอ | 0.01 kPa (158 °C)[2] 0.46 kPa (200 °C) 16.9 kPa (300 °C)[6] |
| -220.8·10−6 cm3/mol | |
| การนำความร้อน | 0.173 W/m·K (70 °C) 0.166 W/m·K (100 °C)[7] |
ดัชนีหักเหแสง (nD)
|
1.4299 (80 °C)[2] |
| โครงสร้าง | |
| B-form = Monoclinic[8] | |
| B-form = P21/a[8] | |
| B-form = Cแม่แบบ:Sup sub[8] | |
a = 5.591 Å, b = 7.404 Å, c = 49.38 Å (B-form)[8] α = 90°, β = 117.37°, γ = 90°
| |
| อุณหเคมี | |
ความจุความร้อน (C)
|
501.5 J/mol·K[2][6] |
Std molar
entropy (S⦵298) |
435.6 J/mol·K[2] |
Std enthalpy of
formation (ΔfH⦵298) |
−947.7 kJ/mol[2] |
Std enthalpy of
combustion (ΔcH⦵298) |
11290.79 kJ/mol[6] |
| ความอันตราย | |
| NFPA 704 (fire diamond) | |
| จุดวาบไฟ | 113 องศาเซลเซียส (235 องศาฟาเรนไฮต์; 386 เคลวิน) |
| ปริมาณหรือความเข้มข้น (LD, LC): | |
LD50 (median dose)
|
21.5 mg/kg (rats, ทางหลอดเลือดดำ)[4] |
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa
| |
กรดสเตียริกใช้ประโยชน์อย่างหลากหลาย เช่น สารลดแรงตึงผิว สารหล่อลื่น สารให้ความคงตัว สารกันติด[12] อย่างไรก็ตาม กรดสเตียริกเป็นสารไวไฟและอาจก่อให้เกิดความระคายเคืองต่อผิวหนัง ดวงตาและระบบทางเดินหายใจ[13]
อ้างอิง
แก้- ↑ Susan Budavari, บ.ก. (1989). Merck Index (11th ed.). Rahway, New Jersey: Merck & Co., Inc. p. 8761. ISBN 978-0-911910-28-5.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 Lide, David R., บ.ก. (2009). CRC Handbook of Chemistry and Physics (90th ed.). Boca Raton, Florida: CRC Press. ISBN 978-1-4200-9084-0.
- ↑ 3.0 3.1 Ralston, A.W.; Hoerr, C.W. (1942). "The Solubilities of the Normal Saturated Fatty Acids". The Journal of Organic Chemistry. 7 (6): 546–555. doi:10.1021/jo01200a013.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 "stearic acid". Chemister.ru. 2007-03-19. สืบค้นเมื่อ 2017-06-30.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 Seidell, Atherton; Linke, William F. (1919). Solubilities of Inorganic and Organic Compounds (2nd ed.). D. Van Nostrand Company. p. 677.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 "Octadecanoic acid". NIST Chemistry WebBook. สืบค้นเมื่อ 2014-06-15.
- ↑ Vargaftik, Natan B.; และคณะ (1993). Handbook of Thermal Conductivity of Liquids and Gases (illustrated ed.). CRC Press. p. 318. ISBN 978-0-8493-9345-7.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 von Sydow, E. (1955). "On the structure of the crystal form B of stearic acid". Acta Crystallographica. 8 (9): 557–560. doi:10.1107/S0365110X55001746.
- ↑ Smedley, Edward (1830). Encyclopædia Metropolitana: Or, Universal Dictionary of Knowledge, Volume 2. Great Britain: Baldwin and Cradock. p. 745.
- ↑ Gunstone, F. D., John L. Harwood, and Albert J. Dijkstra "The Lipid Handbook with Cd-Rom. 3rd ed. Boca Raton: CRC Press, 2007. ISBN 0849396883 | ISBN 978-0849396885
- ↑ Beare-Rogers, J.; Dieffenbacher, A.; Holm, J.V. (2001). "Lexicon of lipid nutrition (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry. 73 (4): 685–744. doi:10.1351/pac200173040685.
- ↑ "Stearic acid". ChemicalBook. สืบค้นเมื่อ May 16, 2019.
- ↑ "Stearic acid - MSDS" (PDF). West Liberty University. สืบค้นเมื่อ May 16, 2019.
แหล่งข้อมูลอื่น
แก้
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ กรดสเตียริก- "Stearic acid". Encyclopedia.com.
 | บทความเคมีนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |