กรดคาร์บอนิก

กรดคาร์บอนิก (อังกฤษ: Carbonic acid) เป็นกรดชนิดหนึ่งที่มีอะตอมของคาร์บอนเป็นส่วนประกอบ มีสูตรโมเลกุล H₂CO₃ กรดคาร์บอนิกยังใช้เป็นคำเรียกสารละลายของคาร์บอนไดออกไซด์ในน้ำ ซึ่งมี H₂CO₃ อยู่เล็กน้อย เราเรียกเกลือของกรดคาร์บอนิกว่า ไบคาร์บอเนต (หรือ ไฮโดรเจนคาร์บอเนต) และ คาร์บอเนต

กรดคาร์บอนิก
ชื่ออื่น	Carbon dioxide solution, dihydrogen carbonate (IUPAC)
เลขทะเบียน
เลขทะเบียน CAS	[463-79-6][CAS]
SMILES	C (=O) (O) O
ChemSpider ID	747
คุณสมบัติ
สูตรเคมี	H2CO3
มวลต่อหนึ่งโมล	62.03 g/mol
ความหนาแน่น	1.0 g/cm3 (dilute soln.)
จุดหลอมเหลว	n/a
ความสามารถละลายได้ ใน น้ำ	exists only in solution
pKa	10.25
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa
สถานีย่อย:เคมี

คาร์บอนไดออกไซด์ที่ละลายน้ำเกิดสมดุลเคมีกับกรดคาร์บอนิก ดังสมการต่อนี้

CO₂ + H₂O → H₂CO₃

ค่าคงที่สมดุลที่ 25 °C เท่ากับ 1.70×10⁻³: ดังนั้นคาร์บอนไดออกไซด์ส่วนใหญ่จะไม่เปลี่ยนเป็นกรดคาร์บอนิกและยังคงอยู่เป็นโมเลกุล CO₂ ถ้าหากไม่มีตัวเร่งปฏิกิริยา สมดุลข้างต้นจะเกิดขึ้นช้า โดยมีอัตราการเกิดปฏิกิริยา (rate constant) เท่ากับ 0.039 s⁻² สำหรับขาไป

(CO₂ + H₂O → H₂CO₃)

และ 23 s⁻¹ สำหรับปฏิกิริยาย้อนกลับ

(H₂CO₃ → CO₂ + H₂O).

สมดุลระหว่างคาร์บอนไดออกไซด์และกรดคาร์บอนิก มีความสำคัญมากสำหรับการควบคุมความเป็นกรดของของเหลวในร่างกาย สิ่งมีชีวิตเกือบทุกชนิดมีเอนไซม์ชื่อคาร์บอนิกแอนไฮเดรส เป็นตัวเร่งปฏิกิริยาระหว่างสารประกอบสองตัวนี้ โดยสามารถเร่งปฏิกิริยาให้เร็วขึ้นถึง 10⁹ เท่า

อ้างอิง

• Welch, M. J.; Lipton, J. F.; Seck, J. A. (1969). J. Phys. Chem. 73:3351.
• Jolly, W. L. (1991). Modern Inorganic Chemistry (2nd Edn.). New York:MgGraw-Hill. ISBN 0-07-112651-1.

ดูเพิ่ม

• ไบคาร์บอเนต
• คาร์บอเนต

แหล่งข้อมูลอื่น

• Ask a Scientist: Carbonic Acid Decomposition เก็บถาวร 2010-11-21 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Why was the existence of carbonic acid unfairly doubted for so long?