กฎหมู่

กฎหมู่ (อังกฤษ: mob rule, mobocracy, หรือ ochlocracy) เป็นศัพท์ทางการเมืองซึ่งมีผู้นิยามไว้ต่าง ๆ กัน เช่น พจนานุกรมของเวบสเตอร์ ว่า ได้แก่ การปกครองโดยฝูงชนวุ่นวาย (mob) พจนานุกรมออกซ์ฟอร์ด ว่า ได้แก่ การที่สถานการณ์ทางการเมืองถูกควบคุมโดยบรรดาผู้ปราศจากความถูกต้องตามกติกาหรือกฎหมาย ซึ่งมักมีการใช้ความรุนแรงหรือการขู่เข็ญ และ พจนานุกรมคอลลินส์ ว่า ได้แก่ สภาพที่บุคคลกลุ่มใหญ่กระทำการโดยขัดต่อความยินยอมของรัฐบาลหรือเจ้าหน้าที่

บางครั้งการปกครองด้วยกฎหมู่อาจสะท้อนเจตนารมณ์ที่แท้จริงของคนส่วนใหญ่ในลักษณะใกล้เคียงกับประชาธิปไตย แต่การปกครองด้วยกฎหมู่มุ่งหมายถึงกรณีที่ขาดกระบวนการทางประชาธิปไตยหรือกระบวนการแบบอารยะ หรือมีกระบวนการดังกล่าวแต่ไม่สมบูรณ์

กรณีในหน้าประวัติศาสตร์ที่ได้รับการยกขึ้นเป็นตัวอย่างของการปกครองด้วยกฎหมู่ คือ การพิจารณาคดีแม่มดที่ซาเลมในคริสต์ทศวรรษ 1690 ซึ่งอาศัยด้วยความเชื่อของคนส่วนใหญ่มากกว่าจะดำเนินตามตรรกะของกฎหมาย

การใช้ความรุนแรงโดยฝูงชนวุ่นวาย (mob violence) ในขบวนการแลตเทอร์เดย์เซนต์สมัยแรก ๆ ก็ได้รับการยกเป็นตัวอย่างเช่นกัน เหตุการณ์ดังกล่าวรวมกรณีที่ฝูงชุนวุ่นวายรุมขับไล่และสังหารชาวมอรมอน เช่น การขับชาวมอรมอนและสังหารหมู่ชาวมอรมอนที่ในมิสซูรีใน ค.ศ. 1838 การฆ่าโจเซฟ สมิท ใน ค.ศ. 1844 และการฆ่าโจเซฟ สแตนดิง ใน ค.ศ. 1879

นอกจากนี้ การรุมประชาทัณฑ์ก็ได้รับการยกว่า เป็นอีกตัวอย่างหนึ่งของการปกครองด้วยกฎหมู่

หมายเหตุ

^{หมายเหตุ ก} "กฎหมู่" เป็นคำที่เกษียร เตชะพีระ เสนอ นอกจากนี้ มีผู้เสนอคำอื่น เช่น ณัฐภาณุ นพคุณ ว่า "กฎของคนหมู่มาก" เสนีย์ คำสุข ว่า "หมู่มนุษยาธิปไตย" และโสภณ ศุภมั่งมี ว่า "การปกครองโดยมวลชน"

ดูเพิ่ม

• ลัทธิอิงสามัญชน