Coagulative necrosis
บทความนี้มีชื่อเป็นภาษาอังกฤษ เนื่องจากยังไม่มีชื่อภาษาไทยที่กระชับ เหมาะสม, ไม่ปรากฏคำอ่านที่แน่ชัด หรือไม่ปรากฏคำแปลที่ใช้ในทางวิชาการ |
Coagulative Necrosis เป็นการตายของเซลล์ที่มักเกิดจากการขาดเลือดเฉพาะที่ (ischemia) หรือเนื้อตายเหตุขาดเลือด (infarction) ลักษณะของเซลล์ภายใต้กล้องจุลทรรศน์ชนิดแสงคือบริเวณเนื้อตายยังคงโครงสร้างเดิมไว้แต่นิวเคลียสหายหรือเสียรูปไป หากเนื้อเยื่อโดยรอบยังคงมีเซลล์ชนิดที่เรียกว่า labile cell อยู่ก็จะสามารถแบ่งตัวเพิ่มจำนวนเพื่อซ่อมแซมเนื้อเยื่อที่ตายได้
สาเหตุ แก้
สาเหตุส่วนใหญ่ของการตายแบบ coagulative necrosis คือเกิดจากภาวะเลือดมีออกซิเจนน้อย (hypoxia) ซึ่งไม่เกี่ยวข้องกับการบาดเจ็บทางกายภาพ (physical trauma) , ชีวพิษ (toxins) , หรือการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันอย่างเฉียบพลันหรือเรื้อรัง การขาดออกซิเจนของเนื้อเยื่อทำให้เซลล์ตายในบริเวณที่หลอดเลือดไม่สามารถส่งเลือดและสารอาหารที่จำเป็นเข้าไปเลี้ยงได้ ที่ต้องทราบคือการขาดเลือดในเนื้อเยื่อส่วนใหญ่ในร่างกายทำให้เกิดการตายแบบ coagulative necrosis แต่เนื้อเยื่อในระบบประสาทกลางเช่นสมองเมื่อขาดเลือดจะทำให้เกิดเนื้อตายแบบ liquefactive necrosis เนื่องจากเนื้อเยื่อส่วนนั้นมีโครงสร้างค้ำจุนน้อย
พยาธิสภาพ แก้
ลักษณะที่มองด้วยตาเปล่า แก้
ลักษณะที่มองเห็นได้ด้วยตาเปล่าของบริเวณเนื้อตายแบบ coagulative necrosis คือมีสีซีดแตกต่างจากเนื้อเยื่อรอบนอก และผิวหน้าตัดมีลักษณะแห้ง ในระยะต่อมาเนื้อเยื่ออาจเปลี่ยนเป็นสีแดงจากการตอบสนองโดยการอักเสบ เซลล์รอบนอกที่มีชีวิตอยู่สามารถเข้ามาช่วยแบ่งตัวทดแทนเนื้อเยื่อที่ตายได้เว้นเสียแต่ว่าเซลล์เหล่านั้นจะเป็น stable cell หรือ permanent cell
ลักษณะทางจุลทรรศน์ แก้
เนื้อเยื่อที่ย้อมสี H&E เมื่อดูใต้กล้องจุลทรรศน์จะเห็นเนื้อเยื่อที่ไม่มีนิวเคลียสและโครงสร้างเดิมของเนื้อเยื่อถูกทำลายไปเล็กน้อย จึงมีลักษณะที่เรียกกันว่า ghost cells เนื้อเยื่ออาจถูกย้อมติดสีน้อยลงเนื่องจากนิวเคลียสที่ถูกย่อยสลายจะไม่ติดสีม่วงเข้มเมื่อย้อมด้วยฮีมาทอกซิลิน (hematoxylin) และโครงสร้างไซโทพลาซึมที่หายไปจะลดจำนวนโปรตีนภายในเซลล์ จึงย้อมติดสีชมพูเข้มของอีโอซินน้อยลง
การแบ่งเซลล์ซ่อมแซม แก้
เมื่อเนื้อเยื่อเกิดการตาย เซลล์ที่อยู่ข้างเคียงชนิดที่เป็น Labile cells จะสามารถแบ่งเซลล์เพื่อทดแทนเซลล์ที่ตายได้ Labile cell เป็นเซลล์ที่มีคุณสมบัติสามารถแบ่งเซลล์แบบไมโทซิสต่อเนื่องเพื่อซ่อมแซมเนื้อเยื่อซึ่งจะพบในเนื้อเยื่อบางชนิด ในขณะที่เซลล์อีกประเภทหนึ่งคือ stable และ permanent cells ที่อยู่ข้างเคียง เช่น เซลล์ประสาทและเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจจะไม่สามารถแบ่งตัวเพื่อทดแทนเซลล์ที่ตายได้ นอกจากนี้ไฟโบรบลาสต์ (fibroblast) จะสามารถเคลื่อนที่เข้ามาในบริเวณที่เกิดการตายเพื่อสร้างเนื้อเยื่อเส้นใยเกิดเป็นพังผืด (fibrosis) หรือแผลเป็น (scarring) ในบริเวณที่ Labile cell ไม่สามารถแบ่งตัวและทดแทนเนื้อเยื่อที่ตายได้