Cloning vector

cloning vector เป็นดีเอ็นเอส่วนเล็ก ๆ ที่สามารถดำรงอยู่ในสิ่งมีชีวิตหนึ่งอย่างเสถียร โดยสามารถสอดใส่ส่วนดีเอ็นเออื่นเพื่อประโยชน์ในการโคลน cloning vector อาจเป็นดีเอ็นเอของไวรัส ของเซลล์จากสิ่งมีชีวิตที่ใหญ่กว่านั้น หรืออาจเป็นพลาสมิดจากแบคทีเรีย เวกเตอร์จะมีลักษณะต่าง ๆ ให้สามารถสอดใส่หรือเอาออกส่วนดีเอ็นเอได้ง่าย เช่น มี restriction site เวกเตอร์และดีเอ็นเอที่ต้องการสามารถดำเนินการด้วย restriction enzyme ซึ่งตัดดีเอ็นเอ โดยชิ้นส่วนดีเอ็นเอที่ตัดแล้วจะมีส่วนสุดทื่อ ๆ หรืออาจมีส่วนยื่นที่เรียกว่า sticky ends จึงสามารถเชื่อมดีเอ็นเอของเวกเตอร์กับดีเอ็นเอที่ต้องการด้วยส่วนสุดที่เข้ากันได้ด้วยวิธี molecular ligation อนึ่ง เมื่อได้ cloning vector ซึ่งประกอบด้วยส่วนดีเอ็นเอที่ต้องการแล้ว ยังสามารถนำไปผ่านกระบวนการ subcloning เพื่อให้ได้เวกเตอร์อีกอย่างเพื่อใช้ประโยชน์อื่น

ผังแสดงพลาสมิดชนิด pBR322 เป็นพลาสมิดอย่างแรกที่ใช้เป็น cloning vector

มี cloning vector หลายชนิด แต่ที่ใช้มากที่สุดเป็นพลาสมิดที่ได้ผ่านพันธุวิศวกรรม การโคลนทั่วไปจะเริ่มโดยใช้แบคทีเรีย Escherichia coli โดย cloning vector ที่ได้จากแบคทีเรียนี้รวมทั้งพลาสมิด, แบคเทอริโอเฟจ (เช่น phage λ), คอสมิด และ bacterial artificial chromosome (BAC) แต่ดีเอ็นเอบางอย่างก็อยู่อย่างเสถียรใน E. coli ไม่ได้ เช่น ส่วนดีเอ็นเอที่ใหญ่มาก จึงอาจต้องใช้ cloning vector จากสิ่งมีชีวิตอื่นเช่น ยีสต์ โดยตัวอย่างจากยีสต์รวม yeast artificial chromosome (YAC)