โอปิแอต (อังกฤษ:opiate) เป็นอัลคะลอยด์ที่พบในฝิ่น (opium) โดยการสกัดจากเมล็ดของต้นฝิ่น (opium poppy-Papaver somniferum L.) มันยังหมายถึงสารที่ได้จากธรรมชาติ และเป็นอนุพันธ์กึ่งสังเคราะห์ของมอร์ฟีน ยาทุกตัวที่มีฤทธ์ทางเภสัชวิทยาเหมือนฝิ่นและมอร์ฟีนจะถูกจัดอยู่ในกลุ่มโอปิออยด์ (opioid)หมายถึงเหมือนฝิ่น โอปิแอตหลัก ๆ จากฝิ่นคือ

  1. มอร์ฟีน (morphine)
  2. โคดีอีน (codeine)
  3. ทีบาอีน (thebaine)

ปาปาเวอรีน (Papaverine) เป็นสารที่มีอยู่ในฝิ่นด้วยแต่มันไม่มีฤทธ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง มันจึงไม่ใช่โอปิออยด์ (opioid)