เขตพระโขนง

เขตในกรุงเทพมหานคร ประเทศไทย

พระโขนง เป็นหนึ่งในห้าสิบเขตของกรุงเทพมหานคร

เขตพระโขนง
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันKhet Phra Khanong
โรงกลั่นน้ำมันบางจาก ขนาดใหญ่ ตั้งอยู่ติดแม่น้ำเจ้าพระยา มุมมองจากวัดบางน้ำผึ้งนอก
โรงกลั่นน้ำมันบางจาก ขนาดใหญ่ ตั้งอยู่ติดแม่น้ำเจ้าพระยา มุมมองจากวัดบางน้ำผึ้งนอก
คำขวัญ: 
พระโขนงเมืองพระ ธรรมะเจดีย์
สามัคคีพัฒนา ประชาสุขใจ
แผนที่กรุงเทพมหานคร เน้นเขตพระโขนง
แผนที่กรุงเทพมหานคร เน้นเขตพระโขนง
พิกัด: 13°42′8″N 100°36′6″E / 13.70222°N 100.60167°E / 13.70222; 100.60167
ประเทศ ไทย
เขตปกครองพิเศษกรุงเทพมหานคร
พื้นที่
 • ทั้งหมด13.986 ตร.กม. (5.400 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2566)
 • ทั้งหมด85,696[1] คน
 • ความหนาแน่น6,127.27 คน/ตร.กม. (15,869.6 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์10260
รหัสภูมิศาสตร์1009
ที่อยู่
สำนักงาน
เลขที่ 1792 ซอยสุขุมวิท 54 (รัตนพราหมณ์) ถนนสุขุมวิท แขวงพระโขนงใต้ เขตพระโขนง กรุงเทพมหานคร 10260
เว็บไซต์www.bangkok.go.th/phrakhanong
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต แก้

เขตพระโขนงตั้งอยู่ทางใต้ของฝั่งพระนคร มีอาณาเขตติดต่อกับพื้นที่การปกครองต่าง ๆ เรียงตามเข็มนาฬิกา ดังนี้

  • ทิศเหนือ ติดต่อกับเขตคลองเตย เขตวัฒนา และเขตสวนหลวง มีแนวเส้นตรงจากจุดกึ่งกลางแม่น้ำเจ้าพระยาไปบรรจบซอยสุขุมวิท 52 (ศิริพร), ซอยสุขุมวิท 52, ซอยสุขุมวิท 81 (ศิริพจน์), คลองบางนางจีน, คลองขวางบน, คลองสวนอ้อย, ลำราง, คลองบ้านหลาย, ซอยวชิรธรรมสาธิต 57 แยก 41 (พัฒนพล), ซอยวชิรธรรมสาธิต 57 (สามพี่น้อง) และซอยวชิรธรรมสาธิต 57 แยก 36 (ยาจิตร์) เป็นเส้นแบ่งเขต
  • ทิศตะวันออก ติดต่อกับเขตสวนหลวงและเขตประเวศ มีคลองเคล็ดเป็นเส้นแบ่งเขต
  • ทิศใต้ ติดต่อกับเขตบางนา มีถนนอุดมสุข ซอยอุดมสุข 29 (พุทธวิถี 1), ซอยวชิรธรรมสาธิต 32 (จุฬา 4), ซอยสุขุมวิท 101/1 (วชิรธรรมสาธิต) และคลองบางอ้อเป็นเส้นแบ่งเขต
  • ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอพระประแดง (จังหวัดสมุทรปราการ) มีแนวกึ่งกลางแม่น้ำเจ้าพระยาเป็นเส้นแบ่งเขต

ประวัติ แก้

เขตพระโขนงเดิมมีฐานะเป็น อำเภอพระโขนง เป็นเขตการปกครองของเมืองนครเขื่อนขันธ์ ปรากฏชื่อเท่าที่สืบค้นได้ตั้งแต่ พ.ศ. 2445[2] (เมืองนครเขื่อนขันธ์เปลี่ยนชื่อเป็นเมืองพระประแดงใน พ.ศ. 2457 และเปลี่ยนแปลงฐานะเป็นจังหวัดพระประแดงใน พ.ศ. 2459)[2] ในสมัยแรกตั้งที่ว่าการอำเภออยู่ที่สามแยกวัดมหาบุศย์ (บริเวณที่คลองตันบรรจบคลองพระโขนง) แบ่งท้องที่การปกครองออกเป็น 12 ตำบล ได้แก่ ตำบลคลองเตย ตำบลคลองตัน ตำบลพระโขนง ตำบลสวนหลวง ตำบลศีรษะป่า (หัวป่า) ตำบลคลองประเวศ ตำบลทุ่งดอกไม้ ตำบลหนองบอน ตำบลบางจาก ตำบลบางนา ตำบลสำโรง และตำบลบางแก้ว[3] จากนั้นจึงย้ายที่ว่าการอำเภอมาตั้งที่วัดสะพาน ริมทางรถไฟสายปากน้ำ เมื่อ พ.ศ. 2459[3]

จนกระทั่งใน พ.ศ. 2470 ทางราชการได้โอนอำเภอพระโขนงมาขึ้นกับจังหวัดพระนครเพื่อความสะดวกในการปกครอง[4] ก่อนที่จังหวัดพระประแดงจะถูกยุบและแยกพื้นที่ไปรวมกับจังหวัดธนบุรีและจังหวัดสมุทรปราการ 5 ปี[5] และเนื่องจากท้องที่อำเภอพระโขนงเริ่มมีสภาพเป็นชุมชน ย่านการค้า อุตสาหกรรม และที่พักอาศัยหนาแน่น ใน พ.ศ. 2479 ทางราชการจึงได้ตั้งเทศบาลนครกรุงเทพโดยโอนพื้นที่บางส่วนของตำบลคลองเตยเข้าไปในท้องที่[6] และได้ขยายเขตเทศบาลออกไปครอบคลุมตำบลอื่น ๆ เกือบทั้งหมดในอำเภอภายใน พ.ศ. 2507[7] ในช่วงนี้ที่ว่าการอำเภอพระโขนงได้ย้ายจากวัดสะพานมาตั้งอยู่ริมถนนสุขุมวิท (ที่ตั้งสำนักงานเขตปัจจุบัน) แล้วตั้งแต่ปี พ.ศ. 2495[3]

ใน พ.ศ. 2514 จังหวัดพระนครถูกรวมเข้ากับจังหวัดธนบุรี เปลี่ยนฐานะเป็นนครหลวงกรุงเทพธนบุรี[8] และใน พ.ศ. 2515 จึงเปลี่ยนแปลงฐานะเป็นกรุงเทพมหานคร[9] ซึ่งได้ยกเลิกการปกครองท้องถิ่นแบบเทศบาลและสุขาภิบาล รวมทั้งเปลี่ยนการเรียกหน่วยการปกครองใหม่จากอำเภอและตำบลเป็นเขตและแขวงด้วย อำเภอพระโขนงจึงได้รับการเปลี่ยนแปลงฐานะเป็น เขตพระโขนง แบ่งออกเป็น 9 แขวงตามจำนวนตำบลที่มีอยู่เดิมก่อนการปรับปรุงรูปแบบการบริหารเมืองหลวง

ภายหลังเขตพระโขนงมีความเจริญและมีประชากรหนาแน่นขึ้น ใน พ.ศ. 2532 กรุงเทพมหานครได้จัดตั้งสำนักงานเขตสาขาของเขตพระโขนงขึ้น 3 แห่งขึ้นดูแลท้องที่ต่าง ๆ[10][11][12] เพื่อให้การปกครองและการอำนวยความสะดวกแก่ประชาชนเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ และในปีเดียวกัน กระทรวงมหาดไทยก็ได้ยกฐานะท้องที่ของสำนักงานเขตพระโขนง สาขา 1 และสำนักงานเขตพระโขนง สาขา 2 เป็นเขตคลองเตยและเขตประเวศตามลำดับ[13] (ส่วนท้องที่ของสำนักงานเขตพระโขนง สาขา 3 โอนไปเป็นของเขตประเวศจนกระทั่งใน พ.ศ. 2537 จึงแยกออกไปเป็นเขตสวนหลวง)[14]

เมื่อ พ.ศ. 2541 มีการเปลี่ยนแปลงพื้นที่เขตพระโขนงอีกครั้ง โดยแขวงบางนาและบางส่วนของแขวงบางจากได้รับการยกฐานะเป็นเขตบางนา[15] ท้องที่เขตพระโขนงจึงเหลือแขวงบางจากอยู่เพียงแขวงเดียวจนกระทั่ง พ.ศ. 2560 จึงมีการแบ่งแขวงการปกครองในเขตพระโขนงออกเป็นสองแขวง

การแบ่งเขตการปกครอง แก้

วันที่ 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2560 กรุงเทพมหานครได้ประกาศจัดตั้งแขวงพระโขนงใต้แยกจากพื้นที่แขวงบางจากโดยใช้ถนนสุขุมวิทเป็นเส้นแบ่งเขตและให้มีผลบังคับใช้ในวันเดียวกัน ส่งผลให้เขตพระโขนงในปัจจุบันแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 2 แขวง[16] ได้แก่

หมาย
เลข
อักษรไทย อักษรโรมัน พื้นที่
(ตร.กม.)
จำนวนประชากร
(ธันวาคม 2566)
ความหนาแน่นประชากร
(ธันวาคม 2566)
แผนที่
5.
บางจาก Bang Chak
8.815
64,629
7,331.71
 
10.
พระโขนงใต้ Phra Khanong Tai
5.171
21,067
4,074.07
ทั้งหมด
13.986
85,696
6,127.27

หมายเลขที่หายไปปัจจุบันคือแขวงในเขตคลองเตย เขตบางนา เขตสวนหลวง และเขตประเวศ

ประชากร แก้

การคมนาคม แก้

ทางสายหลักในพื้นที่เขตพระโขนง ได้แก่

ส่วนทางสายรองและทางลัด ได้แก่

ระบบขนส่งมวลชน

สถานที่สำคัญ แก้

อ้างอิง แก้

  1. สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "สถิติประชากรและบ้าน - จำนวนประชากรแยกรายอายุ." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.dopa.go.th/stat/statnew/upstat_age.php เก็บถาวร 2020-06-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. สืบค้น 25 มกราคม 2567.
  2. 2.0 2.1 สำนักงานเขตพระโขนง. "ประวัติสำนักงานเขตพระโขนง." [ออนไลน์].เข้าถึงได้จาก: http://203.155.220.239/subsite/index.php?strOrgID=001018&strSection=aboutus&intContentID=184[ลิงก์เสีย] [ม.ป.ป.]. สืบค้น 30 มีนาคม 2555.
  3. 3.0 3.1 3.2 สำนักงานเขตพระโขนง. "ประวัติความเป็นมาของเขตพระโขนง (ฉบับร่าง)." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://203.155.220.217/phrakhanong/เกี่ยวกับสำนักงาน/ประวัติเขตพระโขนง.doc[ลิงก์เสีย] [ม.ป.ป.]. สืบค้น 30 มีนาคม 2555.
  4. "พระบรมราชโองการ ประกาศ เรื่อง แก้ไขเขตต์จังหวัดพระนคร ธนบุรี พระประแดง สมุทรปราการ และมีนบุรีในมณฑลกรุงเทพฯ กับธัญญะบุรีในมณฑลอยุธยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 44: 153–158. 21 สิงหาคม 2470.
  5. "พระบรมราชโองการ ประกาศ ยุบรวมท้องที่บางมณฑลและบางจังหวัด" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 48: 576–578. 21 กุมภาพันธ์ 2474. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2012-03-31.
  6. "พระราชบัญญัติจัดตั้งเทศบาลนครกรุงเทพฯ พุทธศักราช ๒๔๗๙" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 53: 704–709. 29 พฤศจิกายน 2479.
  7. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลนครกรุงเทพ (ฉบับที่ ๓) พ.ศ. ๒๕๐๗" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 81 (พิเศษ 124 ก): 28–32. 31 ธันวาคม 2507.
  8. "ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๒๔" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 88 (พิเศษ 144 ก): 816–824. 21 ธันวาคม 2514. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-04-25. สืบค้นเมื่อ 2012-03-31.
  9. "ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๓๓๕" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 89 (พิเศษ 190 ก): 187–201. 13 ธันวาคม 2515.
  10. สำนักงานเขตคลองเตย. "ประวัติความเป็นมา." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://203.155.220.239/subsite/index.php?strOrgID=001001&strSection=aboutus&intContentID=77[ลิงก์เสีย] [ม.ป.ป.]. สืบค้น 30 มีนาคม 2555.
  11. สำนักงานเขตประเวศ. "ประวัติความเป็นมา." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://203.155.220.239/subsite/index.php?strOrgID=001027&strSection=aboutus&intContentID=207[ลิงก์เสีย] [ม.ป.ป.]. สืบค้น 30 มีนาคม 2555.
  12. สำนักงานเขตสวนหลวง. "ประวัติความเป็นมา." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://203.155.220.239/subsite/index.php?strOrgID=001006&strSection=aboutus&intContentID=102[ลิงก์เสีย] [ม.ป.ป.]. สืบค้น 30 มีนาคม 2555.
  13. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงพื้นที่เขตพระโขนงและตั้งเขตคลองเตยและเขตประเวศ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 106 (พิเศษ 208 ง): 13. 24 พฤศจิกายน 2532.
  14. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงพื้นที่เขตคลองเตย เขตประเวศ และตั้งเขตสวนหลวง กรุงเทพมหานคร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 110 (พิเศษ 184 ง): 7–10. 10 พฤศจิกายน 2536.
  15. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงพื้นที่เขตพระโขนง และตั้งเขตบางนา กรุงเทพมหานคร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 114 (พิเศษ 108 ง): 35–39. 18 พฤศจิกายน 2540.
  16. "ประกาศกรุงเทพมหานคร เรื่อง เปลี่ยนแปลงพื้นที่แขวงบางจาก และตั้งแขวงพระโขนงใต้ เขตพระโขนง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 134 (พิเศษ 215 ง): 41–43.
  17. สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "จำนวนประชากรและบ้าน." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.dopa.go.th/xstat/popyear.html 2556. สืบค้น 3 เมษายน 2556.

แหล่งข้อมูลอื่น แก้

พิกัดภูมิศาสตร์: 13°42′06″N 100°36′07″E / 13.70176°N 100.60186°E / 13.70176; 100.60186