อำเภอแม่อาย

แม่อาย (ไทยถิ่นเหนือ: ) เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดเชียงใหม่ เป็นชายแดนติดกับประเทศพม่ามีแม่น้ำกกเป็นแนวพรมแดน ในอดีตบริเวณนี้ถือได้ว่าเป็นจุดสิ้นสุดทางหลวงแผ่นดิน หากจะเดินทางต่อไปยังจังหวัดเชียงรายจะต้องนั่งเรือหางยาวล่องไปตามแม่น้ำกกใช้เวลาประมาณ 4 ชั่วโมง กิจกรรมการท่องเที่ยวหลักของคือ การล่องเรือชมทิวทัศน์สองฝั่งของแม่น้ำกก บริเวณตำบลท่าตอน

อำเภอแม่อาย
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Mae Ai
น้ำแม่กก
คำขวัญ:  เหนือสุดเวียงเชียงใหม่ ยิ่งใหญ่ดอยฟ้าห่มปก แม่น้ำกกแหล่งชีวิต ศักดิ์สิทธิ์พระธาตุสบฝาง เมืองพระนางมะลิกา เด่นสง่าวัดท่าตอน ลือขจรผลไม้ไทย มากมายหลายเผ่าชน
แผนที่จังหวัดเชียงใหม่ เน้นอำเภอแม่อาย
พิกัด: 20°1′53″N 99°17′13″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	เชียงใหม่
พื้นที่
• ทั้งหมด	736.701 ตร.กม. (284.442 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2566)
• ทั้งหมด	78,692 คน
• ความหนาแน่น	106.90 คน/ตร.กม. (276.9 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	50280
รหัสภูมิศาสตร์	5010
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอแม่อาย เลขที่ 55 หมู่ที่ 4 ถนนฝาง-ท่าตอน ตำบลแม่อาย อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ 50280
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

ท้องที่อำเภอแม่อาย เดิมเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอฝาง กระทรวงมหาดไทยได้แยกพื้นที่ตำบลแม่อาย ตำบลแม่สาว และตำบลแม่นาวาง ของอำเภอฝาง ได้แบ่งพื้นที่การปกครองออกมาตั้งเป็น กิ่งอำเภอแม่อาย ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยลงวันที่ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2510 โดยมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 29 สิงหาคม ปีเดียวกัน

และต่อมาได้มีพระราชกฤษฎีกายกฐานะขึ้นเป็น อำเภอแม่อาย ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยลงวันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ. 2516 โดยให้มีผลตั้งแต่วันที่ 28 มิถุนายน ปีเดียวกัน

• วันที่ 29 สิงหาคม 2510 แยกพื้นที่ตำบลแม่อาย ตำบลแม่สาว และตำบลแม่นาวาง อำเภอฝาง มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอแม่อาย และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอฝาง
• วันที่ 5 มกราคม 2514 จัดตั้งสุขาภิบาลแม่อาย ในท้องที่บางส่วนของตำบลแม่อาย
• วันที่ 28 มิถุนายน 2516 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอแม่อาย อำเภอฝาง เป็น อำเภอแม่อาย
• วันที่ 19 ตุลาคม 2519 ตั้งตำบลสันต้นหมื้อ แยกออกจากตำบลแม่นาวาง
• วันที่ 16 สิงหาคม 2522 ตั้งตำบลท่าตอน แยกออกจากตำบลแม่อาย
• วันที่ 15 กรกฎาคม 2523 ตั้งตำบลบ้านหลวง แยกออกจากตำบลสันต้นหมื้อ
• วันที่ 9 พฤศจิกายน 2538 ตั้งตำบลมะลิกา แยกออกจากตำบลแม่อาย
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลเแม่อาย เป็นเทศบาลตำบลแม่อาย ด้วยผลของกฎหมาย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอแม่อายตั้งอยู่ทางตอนเหนือสุดของจังหวัดเชียงใหม่ มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอ จังหวัด และประเทศใกล้เคียงดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับรัฐฉาน (ประเทศพม่า)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอแม่ฟ้าหลวง อำเภอเมืองเชียงราย และอำเภอแม่สรวย (จังหวัดเชียงราย)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอแม่สรวย (จังหวัดเชียงราย) และอำเภอฝาง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอฝาง

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอแม่อายแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 7 ตำบล 93 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับที่	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	ประชากรทั้งหมด (พ.ศ. 2566)	ประชากรแยกตามส่วนท้องถิ่น (พ.ศ. 2566)
1.	แม่อาย	Mae Ai	13	11,087	7,027 4,060	(ทต. แม่อาย) (อบต. ดอยลาง)
2.	แม่สาว	Mae Sao	16	12,461	12,461	(อบต. แม่สาว)
3.	สันต้นหมื้อ	San Ton Mue	12	6,099	6,099	(อบต. สันต้นหมื้อ)
4.	แม่นาวาง	Mae Na Wang	17	15,189	15,189	(อบต. แม่นาวาง)
5.	ท่าตอน	Tha Ton	15	21,786	21,786	(อบต. ท่าตอน)
6.	บ้านหลวง	Ban Luang	10	7,786	7,786	(อบต. บ้านหลวง)
7.	มะลิกา	Malika	10	4,284	3,408 876	(ทต. แม่อาย) (อบต. ดอยลาง)
รวม			93	78,692	10,435 (เทศบาล) 68,257 (อบต.)

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอแม่อายประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 7 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลแม่อาย ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลแม่อายและตำบลมะลิกา
• องค์การบริหารส่วนตำบลดอยลาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่อายและตำบลมะลิกา (นอกเขตเทศบาลตำบลแม่อาย)
• องค์การบริหารส่วนตำบลแม่สาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่สาวทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสันต้นหมื้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสันต้นหมื้อทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลแม่นาวาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่นาวางทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าตอน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าตอนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหลวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านหลวงทั้งตำบล

ทรัพยากร

อำเภอแม่อายมีน้ำแม่กกไหลผ่าน เป็นแหล่งน้ำสำคัญของอำเภอแม่อาย

ในวัฒนธรรมสมัยนิยม

ในละครแม่อายสะอื้นทุกเวอร์ชัน (2515, 2547, 2561) ดาวนิล และครอบครัวซึ่งเป็นตัวละครหลักนั้นเกิดที่อำเภอแม่อาย โดยครอบครัวของเธอยังคงอาศัยอยู่ในภูมิลำเนา ส่วนตัวละครดาวนิลได้ย้ายไปทำงานที่กรุงเทพมหานคร และเนื้อเรื่องบางตอนใช้หมู่บ้านแห่งหนึ่ง (ไม่ระบุชื่อ) ในอำเภอแม่อายเป็นสถานที่ในการดำเนินเรื่อง