ราตรีที่สิบสอง
หรรษาราตรี หรือ อะไรก็ได้ (อังกฤษ: Twelfth Night) เป็นชื่อบทละครแนวชวนหัวแนวรัก ๆ ใคร่ ๆ ประพันธ์โดย วิลเลียม เชกสเปียร์ ชื่อบทละคร หรรษาราตรี สันนิษฐานว่ามาจากการตั้งชื่อตามชื่อวันหยุดคืนวันที่สิบสอง (Twelfth Night Holiday) ในช่วงวันหยุดคริสต์มาส บทละครถูกประพันธ์ขึ้นราว ปี ค.ศ. 1601 ตีพิมพ์ครั้งแรกลงใน First Folio (F1) ในปี ค.ศ. 1623 ถึงแม้ว่าบทละครนี้จะมีชื่อเกี่ยวข้องกับเทศกาลในช่วงคริสต์มาส แต่โดยเนื้อเรื่องทั้งหมดแล้ว ไม่มีส่วนใดเกี่ยวข้องกับเทศกาลวันหยุดนี้เลย สันนิษฐานกันว่าเชกสเปียร์ตั้งชื่อนี้ขึ้นเพราะได้รับว่าจ้างให้เขียนบทละครนี้จากกลุ่มทนาย ซึ่งทนายนั้นสามารถจะเว้นจากงานและเฉลิมฉลองหาความสุขจากการดูละครได้ก็เมื่อถึงเทศกาลวันหยุดดังกล่าว (เนื่องจากหยุดติดต่อกันยาวนาน) จึงเป็นไปได้ที่เชกสเปียร์จะให้ชื่อวันหยุดเทศกาลนี้ตั้งชื่อบทละครด้วยเหตุผลดังกล่าว สำหรับชื่อไม่เป็นทางการของบทละครนี้อีกชื่อคือ อะไรก็ได้ (อังกฤษ: What you will)
| หรรษาราตรี | |
|---|---|
 ภาพสำเนาหน้าแรกของ "First Folio" รวมผลงานของเชกสเปียร์ครั้งแรก | |
| ผู้ประพันธ์ | วิลเลียม เชกสเปียร์ |
| ชื่อเรื่องต้นฉบับ | Twelfth Night |
| ประเทศ | อังกฤษ |
| ภาษา | อังกฤษ |
| ประเภท | ตลกขบขัน |
| วันที่พิมพ์ |  ค.ศ. 1623 |
เรื่องย่อ แก้
ที่เมืองอิลลีเรีย (Illyria) หญิงสาวชื่อไวโอล่า (Viola) ถูกช่วยชีวิตมาจากอุบัติเหตุเรือแตกในมหาสมุทรระหว่างเดินทางกับแฝดผู้พี่ เธอเชื่อว่าพี่ชายของตนนั้นได้เสียชีวิตไปจากอุบัติเหตุครั้งนี้ อย่างไรก็ตามไวโอล่าได้ตัดสินใจปลอมตัวเป็นผู้ชาย เนื่องจากเธอเป็นผู้หญิงมาจากต่างถิ่น ดังนั้นจึงเป็นการปลอดภัยกว่าที่จะปลอมตัวเป็นผู้ชาย เธอได้รับความช่วยเหลือจากกัปตันเรือที่ช่วยชีวิตเธอไว้ หาเครื่องแต่งกายชายและซ่อนเครื่องแต่งกายหญิงของเธอไว้ให้ จากนั้นไวโอล่าขอให้กัปตันพาไปสมัครรับใช้ องค์ ดยุค โดยใช้ชื่อปลอมที่ตั้งขึ้นใหม่ว่าเซซาริโอ (Cesario) ให้กับผู้ปกครองเมือง ชื่อว่าท่านดยุคออร์ซิโน (Duke Orsino) ผู้ซึ่งอยู่ให้ห้วงรักรำพึงให้แก่โอลิเวีย (Olivia) หญิงสาวสูงศักดิ์ในเมืองผู้ที่ไม่ได้รักออร์ซิโนเลย เนื่องจากเธอกำลังโศกเศร้ากับการตายของพี่ชายของเธอ โดยเธอเองประกาศว่าจะไว้ทุกข์ให้พี่ชายเป็นเวลาเจ็ดปี เรื่องราวกลับวุ่นวายยิ่งขึ้นเมื่อไวโอล่ากลับหลงรักออร์ซิโนเสียเอง มิหนำซ้ำออร์ซิโนยังใช้ให้เธอไปเกี้ยวพาราสีโอลิเวียแทนเขาอีก เธอไม่มีทางเลือกจึงจำเป็นต้องทำตามคำสั่ง
แต่เรื่องราวกลับทวีความยุ่งเหยิงเข้าไปอีกเมื่อโอลิเวียกลับตกหลุมรักไวโอล่าที่อยู่ในคราบของมานพหนุ่ม เธอวางแผนให้ไวโอล่าต้องกลับมาที่บ้านของเธออีกโดยให้หัวหน้าพ่อบ้านคนรับใช้คนสนิทชื่อมัลโวลิโย (Malvolio) นำแหวนของเธอไปมอบให้เด็กหนุ่มโดยให้เหตุผลว่าเขาให้แหวนวงนั้นกับเธอ บทละครเรื่องนี้มีความพิเศษที่การดำเนินเรื่องนั้นมีอยู่สองโครงเรื่องด้วยกัน โครงเรื่องรองนั้นเป็นเรื่องของการรังแกมัลโวลิโยของลุงของโอลิเวียชื่อเซอร์ โทบี้ คนรับใช้สองคนชื่อเฟเบียน (Fabian) และมาเรีย (Maria) และตัวตลกประจำตัวของโอลิเวียชื่อเฟสที (Feste) เนื่องจากมัลโวลิโยนั้นมักชอบทำตัวยกตนข่มท่านกับผู้อื่นอยู่บ่อย ๆ จึงทำให้ตัวละครที่กล่าวมาข้างต้นไม่พอใจและวางแผนรังแก โดยมีมาเรียเป็นตัวต้นคิดแผนร้ายทั้งหมด เธอเขียนจดหมายด้วยลายมือเดียวกับโอลิเวีย นายของเธอ โดยข้อความในจดหมายนั้นบอกเป็นนัยว่า โอลิเวียนั้นรักมัลโวลิโยและต้องการให้เขาแสดงตนว่ารักเธอตอบ โดยมีข้อปฏิบัติที่ขบขันต่าง ๆ เช่นให้เขาปฏิบัติตนเหนือผู้อื่นแม้กระทั่งลุงของเธอ, หัดถกเถียงเรื่องราวทางการเมือง, หมั่นยิ้มทุกครั้งที่เข้าใกล้เธอ และท้ายสุดและเป็นที่ตลกขบขันที่สุดคือ ให้เขาใส่ถุงน่องสีเหลืองแบบมีริบบิ้นไขว้ไปมาซึ่งความจริงแล้วโอลิเวียรังเกียจการแต่งกายแบบนี้มาก และมาเรียก็ทราบข้อเท็จจริงนี้ดี มาเรียจัดการแกล้งปลอมจดหมายขึ้นโดยแอบใช้ตราผนึกครั่งของโอลิเวียเพื่อให้จดหมายดูสมจริงแล้วแกล้งทำจดหมายตกไว้ในที่ที่มัลโวลิโยจะเดินผ่าน เมื่อได้อ่านจดหมายมัลโวลิโยก็หลงเชื่อว่าเป็นจดหมายของโอลิเวียและหลงตัวเองพอที่จะเข้าใจว่าบุคคลที่กล่าวถึงในจดหมายเป็นตน เขาจัดแจงทำตามที่จดหมายแนะนำทุกประการ ซึ่งนั่นทำให้ตัวของเขาเองดูไม่สมประกอบ เมื่อเป็นเช่นนี้เซอร์ โทบี้จึงสั่งให้จัดตัวเขาขังในห้องมืด ระหว่างนั้นตัวตลกเฟสทีที่เคยถูกว่าร้ายโดยมัลโวลิโย ก็ผลัดเปลี่ยนมาแกล้งกวนประสาทเขาไม่ขาด ระหว่างนั้นเอง เรื่องราวที่ไม่คาดฝันก็เกิดขึ้น เมื่อพี่ชายฝาแฝดของไวโอล่าชื่อเซบาสเตียน (Sebastian) ที่เธอคิดว่าจมน้ำตายไปแล้วนั้นกลับถูกช่วยเหลือได้โดยอันโตนิโอ (Antonio) เมื่อแข็งแรงดีก็ต้องการเข้าไปสำรวจตัวเมืองอิลลีเรีย อันโตนิโอนั้นก็จงรักภักดีต่อเซบาสเตียนก็ต้องการติดตามเขาไปด้วย แต่เนื่องจากเป็นคนที่มีศัตรูอยู่มากเพราะเคยสู้กับคนของดยูคจึงขอไปรอที่ที่พักแทน
เรื่องราวมาถึงเซอร์ แอนดรู อัศวินใจเสาะเพื่อนของเซอร์ โทบี้ที่ถูกเขาหลอกประวิงเวลาเพื่อจะกักตัวเขาไว้ใช้เงินต้องการที่จะกลับบ้าน เนื่องจากเห็นว่าโอลิเวียไม่ต้องการที่จะรักเขาแต่พิศวาสหนุ่มน้อยเซซาริโอมากกว่า เซอร์ โทบี้และคนใช้เฟเบียนต่างชักชวนวางแผนต่างๆ นานาประวิงเวลาให้เขาอยู่ต่อ โดยในที่สุดก็สำเร็จโดยการยุแยงให้เซอร์ แอนดรูเขียนจดหมายท้าดวลดาบกับเซซาริโอ เซอร์ โทบี้ใช้เล่ห์กลยุแยงให้ทั้งคู่มาดวลดาบด้วยกันจนได้แต่การดวลก็ถูกขัดโดยอันโตนิโอ ที่ออกมาตามหาเซบาสเตียนเพราะเข้าใจผิดคิดว่าเซซาริโอหรือไวโอล่าคือเซบาสเตียนเนื่องจากทั้งคู่เป็นฝาแฝดเหมือนมีหน้าตาเหมือนกันไวโอล่าเอาตัวรอดจากการดวลดาบได้ แต่ว่าอันโตนิโอกับถูกจับตัวไป เมื่อเขาร้องขอให้ไวโอล่าช่วยเขาเพราะคิดว่าเป็นเซบาสเตียน เธอช่วยเขาเล็กน้อยด้วยความบริสุทธิ์ใจแต่ยืนยันว่าเธอไม่รู้จักเขา อันโตนิโอรู้สึกน้อยใจจึงตัดพ้อต่อว่ากล่าวถึงบุญคุณที่เคยช่วยชีวิตจากเรือแตกและได้เอ่ยชื่อเซบาสเตียน เรื่องราวดำเนินต่อมาที่เซอร์ แอนดรูหลังจากการดวลดาวถูกขัดจังหวะ ก็คิดจะกลับไปแกล้งเซซาริโอจึงเดินตามหาหวังจะทำร้าย แต่เขากลับไปเจอเซบาสเตียนพี่ชายฝาแฝดไวโอล่าและเข้าใจผิดคิดว่าเป็นเซซาริโอจึงไม่รอช้าตรงเข้าไปทำร้าย แต่ผลิกความคาดหมายเพราะเซบาสเตียนไม่รอช้าที่จะเอาคืน เซอร์ โทบี้ที่เข้ามาในฉากพอดีก็โดนทำร้ายด้วยเช่นกัน ตัวตลกเฟสทีไปแจ้งเรื่องราวให้โอลิเวียทราบ เธอเข้ามาห้ามปราบลุงของเธอและเธอก็เข้าใจผิดคิดว่าเซบาสเตียนคือเซซาริโอเช่นเดียวกัน เธอเข้าไปขอโทษเซบาสเตียนและปลอบประโลม และขอเขาแต่งงานเพราะคิดว่าเขาคือเซซาริโอ เซบาสเตียนตอบตกลงอย่างง่ายดายด้วยความงามของโอลิเวียนั่นเองที่สะกดเขาไว้ เรื่องมาจึงฉากจบที่ทุกคนมาพบกัน ปมต่างๆคลี่คลาย ไวโอล่าได้แต่งงานกับออร์ซิโน เซบาสเตียนกับโอลิเวีย เซอร์ โทบี้กับมาเรีย และมัลโวลิโยถูกปล่อยจากคุมขังแม้ยังคงความแค้นอยู่
ตัวละคร แก้
- ไวโอล่า (Viola) แฝดเหมือนของเซบาสเตียน
- เป็นหญิงสาวจากตระกูลร่ำรวยในเมืองเมสซาลีน หลังจากที่เรือแตกเธอปลอมตัวเป็นผู้ชายใช้ชื่อว่าเซซาริโอ
- ออร์ซิโน (Orsino) ดยูคแห่งเมืองอิลลีเรีย
- ผู้ปกครองสูงศักดิ์แห่งเมืองอิลลีเรียที่อยู่ในห้วงรักรำพันให้โอลิเวีย
- โอลิเวีย (Olivia) เคาท์เตส หญิงสาวสูงศักดิ์แห่งเมืองอิลลีเรีย
- โอลิเวียเศร้าโศกกับการตายของพี่ชายและพ่อ เธอจึงตัดสินใจจะไว้อาลัยเป็นเวลาเจ็ดปี ระหว่างนี้ก็ถูกเกี้ยวขอความรักโดยออร์ซิโน
- เซบาสเตียน (Sebastian) แฝดเหมือนของไวโอล่า
- ถูกช่วยเหลือขึ้นมาจากเรือแตก ภายหลังได้แต่งงานกับโอลิเวียเนื่องจากเธอเข้าใจผิดคิดว่าเขาเป็นเซซาริโอหรือไวโอล่าในร่างผู้ชาย
- มาเรีย (Maria) คนรับใช้สาวของโอลิเวีย
- มาเรียเป็นคนรับใช้ที่มีไหวพริบ เธอเป็นคนคิดแผนการหลอกให้มัลโมลิโยติดกับดักจดหมาย
- เซอร์ โทบี้ เบลจ์ (Sir Toby Belch) ญาติของโอลิเวีย
- อัศวินขี้เมา นามสกุลเบลจ์ (Belch) ของเขาเองแปลว่าเรอ (เนื่องจากดื่มหนักเกินไป)
- เซอร์ แอนดรู อกูชีค (Sir Andrew Aguecheek) เพื่อนอัศวินของเซอร์ โทบี้
- อัศวินขี้ขลาดและร่ำรวยเพื่อนของเซอร์ โทบี้ ผู้หวังจะมาพิชิตรักโอลิเวีย
- มัลโวลิโย (Malvolio) หัวหน้าพ่อบ้านคนรับใช้ของโอลิเวีย
- เป็นคนหยิ่งยะโส เคร่งครึมตลอดเวลาทำให้มาเรีย เฟสที เฟเบียน และ เซอร์ โทบี้ เกลียดชัง
- เฟสที (Feste) ตัวตลกของโอลิเวีย
- แม้ว่าจะไม่มีความสำคัญกับโครงเรื่อง แต่ตัวตลกเฟสตี้เป็นตัวชูโรงให้บทละครเรื่องนี้และเรียกเสียงหัวเราะด้วยมุขจากไหวพริบมากมาย
- เฟเบียน (Fabian) ตัวละครที่มักมาพร้อมๆกับคนรับใช้ของโอลิเวีย
- เป็นตัวละครที่คอยอยู่เคียงข้างเซอร์ โทบี้
- อันโตนิโอ (Antonio) กัปตันเรือผู้ช่วยชีวิตเซบาสเตียน
- ผู้ซื่อสัตย์จงรักภักดีต่อเซบาสเตียน
- วาเลนไทน์ และ คูริโอ (Valentine and Curio) คนรับใช้ของออซิโน
- บาทหลวง ผู้ทำพิธีแต่งงานให้กับโอลิเวียและเซบาสเตียน
- คนรับใช้ทั่วๆไป ตัวละครย่อยคอยรับใช้ที่บ้านโอลิเวีย
- นักดนตรี, กะลาสี, เจ้าหน้าที่
แหล่งข้อมูลอื่น แก้
- ราตรีที่สิบสอง คู่มือแนะนำการอ่าน
- ราตรีที่สิบสอง จาก imdb