มารดาของวิสต์เลอร์

การจัดสีเทาและดำ: มารดาของวิสต์เลอร์ของจิตรกร หรือที่รู้จักกันสั้นๆ ว่า มารดาของวิสต์เลอร์ (ภาษาอังกฤษ: Arrangement in Grey and Black: The Artist's Mother หรือ Whistler’s Mother) เป็นภาพเขียนสีน้ำมันที่เขียนโดยเจมส์ แม็คนีลล์ วิสต์เลอร์จิตรกรชาวอเมริกัน ที่ปัจจุบันตั้งแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑ์ออร์เซย์ ที่ปารีสในประเทศฝรั่งเศส วิสต์เลอร์เขียนภาพ “มารดาของวิสต์เลอร์” ในปี ค.ศ. 1871

มารดาของวิสต์เลอร์
ศิลปิน	เจมส์ แม็คนีลล์ วิสต์เลอร์
ปี	ค.ศ. 1871
ประเภท	จิตรกรรมสีน้ำมันบนผ้าใบ
สถานที่	พิพิธภัณฑ์ออร์เซย์, ปารีส

“การจัดสีเทาและดำหมายเลข 2” (ทอมัส คาร์ไลล์)

ภาพอยู่ในกรอบที่วิสต์เลอร์ออกแบบเอง แม้ว่าจะเป็นภาพเขียนที่เป็นสัญลักษณ์ของศิลปะอเมริกันแต่ภาพเขียนแทบจะไม่ได้กลับไปตั้งแสดงในสหรัฐอเมริกานอกจากนำไปแสดงรอบประเทศระหว่างปี ค.ศ. 1932 และ ค.ศ. 1934, ตั้งแสดงที่หอศิลป์แห่งชาติในกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ในปี ค.ศ. 1994 และในปี ค.ศ. 2004 ที่สถาบันศิลปะแห่งดีทรอยต์ และครั้งสุดท้ายที่พิพิธภัณฑ์วิจิตรศิลป์แห่งบอสตันระหว่างเดือนมิถุนายนถึงเดือนกันยายน ค.ศ. 2006

ประวัติ

แอนนา แม็คนีลล์ วิสต์เลอร์นั่งเป็นแบบให้วิสต์เลอร์เขียนในห้องนั่งเล่นในกรุงลอนดอน มีเรื่องหลายเรื่องที่เกี่ยวกับภาพเขียนนี้เช่นแอนนานั่งเป็นแบบแทนผู้เป็นแบบอีกคนหนึ่งที่ผิดนัด อีกเรื่องหนึ่งก็ว่าวิสต์เลอร์จะให้ตัวแบบยืนแต่แอนนาไม่แข็งแรงพอที่จะยืนเป็นแบบเป็นเวลานานๆ

งานเขียนแสดงที่งานแสดงศิลปะครั้งที่ 104 ของราชสถาบันศิลปะในกรุงลอนดอนในปี ค.ศ. 1872 แต่เกือบจะไม่ได้ตั้งแสดงเพราะไม่ผ่านการพิจารณาโดยคณะกรรมการของสถาบันซึ่งเป็นการทำให้เกิดความแตกร้าวระหว่างวิสต์เลอร์และวงการศิลปะในอังกฤษ ภาพนี้จึงเป็นภาพสุดท้ายที่วิสต์เลอร์ส่งเข้าพิจารณาโดยราชสถาบันศิลปะ

ผู้ชมในสมัยวิคตอเรียไม่ยอมรับภาพเขียนที่ตั้งแสดงในเพียงฐานะ “การจัดสี” ฉะนั้นวิสต์เลอร์จึงต้องเพิ่มคำขยายความ “มารดาของวิสต์เลอร์ของจิตรกร” เข้าไปข้างหลังชื่อเดิมภาพเป็น “การจัดสีเทาและดำ: มารดาของวิสต์เลอร์ของจิตรกร” ซึ่งทำให้ภาพได้รับชื่อที่เป็นที่รู้จักกัน หลังจากทอมัส คาร์ไลล์ (Thomas Carlyle) ได้ชมภาพแล้วก็ตกลงนั่งเป็นแบบในภาพที่คล้ายคลึงกัน ที่เรียกว่า “การจัดสีเทาและดำหมายเลข 2” ภาพแรกจึงกลายเป็น “การจัดสีเทาและดำหมายเลข 1” ทำนองโดยปริยาย

ต่อมาวิสต์เลอร์เอาภาพไปจำนำซึ่งในที่สุดในปี ค.ศ. 1891 โดยพิพิธภัณฑ์ลักเซ็มเบิร์กในปารีสก็ซื้อต่อ งานของวิสต์เลอร์ที่รวมทั้งภาพนี้มีผู้เลียนแบบกันมากทั้งการวางท่าที่คล้ายคลึงกันและการจำกัดการใช้สี ภาพลักษณะนี้จึงเป็นที่นิยมกันโดยเฉพาะในหมู่จิตรกรอเมริกันที่ตั้งถิ่นฐานในต่างประเทศ สำหรับวิสต์เลอร์การที่มีภาพตั้งแสดงในพิพิธภัณฑ์ก็เป็นการช่วยทำให้มีชื่อเสียงเพิ่มขึ้นและเป็นที่รู้จักในบรรดาผู้อุปถัมภ์ผู้มีฐานะดี ในเดือนธันวาคม ค.ศ. 1884 วิสต์เลอร์เขียน:

“ลองคิดดู —ที่ได้เข้าไปในพิพิธภัณฑ์และได้เห็นงานเขียนของตัวเองแขวนบนผนังของลักเซ็มเบิร์ก —ทำให้คิดถึงการที่ถูกปฏิบัติในอังกฤษ —และได้มาพบกับความนับถือทุกหนทุกแห่งที่นี่...และรู้ว่าทั้งหมดนี้ ...เหมือนกับถูกหยามโดยสถาบันและพรรคพวก! ทั้งหมดนี้ราวกับความฝัน”

วิสต์เลอร์ผู้ที่สนับสนุนความคิดที่ว่า “ศิลปะเพื่อศิลปะ” (art for art's sake) อย่างแข็งขันมีความรู้สึกสนเท่ห์และรำคาญที่ผู้ชมภาพเพียงในมุมมองของ “ภาพเหมือน” ในปี ค.ศ. 1890 วิสต์เลอร์เขียน:

“ลองดูภาพมารดาของวิสต์เลอร์ของผม, แสดงที่ราชสถาบันศิลปะใน “การจัดสีเทาและดำ” นั่นแหละคืองานเขียน สำหรับผมแล้วก็น่าสนใจที่เป็นภาพของแม่ของผม แต่สำหรับสาธารณชนใครเป็นตัวแบบควรจะมีความสำคัญแค่ไหนเล่า?”

จากความคิดเห็นนี้และไม่ว่าความสัมพันธ์ของวิสต์เลอร์กับมารดาจะเป็นอย่างไร ภาพนี้ก็ถูกใช้กันไปต่างๆ ในสมัยวิคตอเรียและต่อมาโดยเฉพาะในสหรัฐอเมริกาในการเป็นสัญลักษณ์ของความเป็นแม่, ความรู้สึกต่อพ่อแม่ และคุณค่าของครอบครัวโดยทั่วไป ตัวอย่างเช่นเมื่อไปรษณีย์สหรัฐออกแสตมป์ “มารดาของวิสต์เลอร์” พร้อมกับคำขวัญ “เพื่อเป็นอนุสรณ์และเป็นเกียรติแก่แม่ทั้งหลายในสหรัฐอเมริกา”

ทั้งงาน “มารดาของวิสต์เลอร์” และ “ทอมัส คาร์ไลล์” ได้รับแกะโดยช่างแกะ ภาพพิมพ์อังกฤษริชาร์ด เจอร์ซีย์ (Richard Josey)[1] เก็บถาวร 2005-12-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

ต่อมาการตีความหมายทางสัญลักษณ์ของสาธารณชนยิ่งไกลออกไปกว่าเดิม และภาพถูกนำไปใช้ในการโฆษณาทางการค้า และ งานล้อต่างๆ

“มารดาของวิสต์เลอร์” ในวัฒนธรรมสมัยนิยม

แสตมป์ “มารดาของวิสต์เลอร์” ค.ศ. 1934

• ภาพเขียนปรากฏในภาพยนตร์ บีน เดอะมูฟวี่ ในปี ค.ศ. 1997 เมื่อ มิสเตอร์บีนแสดงโดยโรวัน แอตคินสันถูกส่งตัวไปสหรัฐอเมริกาจากอังกฤษเพื่อไปดูและการจัดตั้งภาพเขียนในพิพิธภัณฑ์ที่แคลิฟอร์เนีย หลังจากที่จามใส่ภาพโดยไม่ได้ตั้งใจมิสเตอร์บีนก็เช็ดภาพด้วยผ้าเช็ดหน้าแต่ทำใบหน้าในภาพเลอะเทอะด้วยหมึกสีน้ำเงิน มิสเตอร์บีนพยายามทำเอาหมึกออกโดยใช้น้ำยาล้างสีซึ่งไม่แต่จะทำให้หมึกหลุดแต่ทั้งใบหน้าด้วย ในที่สุดก็ต้องเอาโปสเตอร์มาแทน

• “มารดาของวิสต์เลอร์” เป็นชื่อตอนแรกของรายการโทรทัศน์ “Arrested Development” ของ ฟ็อกซ์บรอดแคสติง

• ในตอนหนึ่งของการ์ตูนของฮัล ซีเกอร์ “Batfink” ที่กล่าวถึงภาพเขียนมีค่าชื่อ “มารดาของวิสต์เลอร์ยายของวิสต์เลอร์”

• ในอเมริกาส์เน็กซต์ท็อปโมเดล ผู้เข้าร่วมรายการถูกขอให้วางท่าเช่นในภาพเขียนเพื่อใช้ในการโฆษณาโลชั่น

• ในฉากหลังในภาพยนตร์ “The Fortune Cookie” โดย บิลลิ ไวล์เดอร์

• ในในภาพยนตร์ “The Naked Gun 2½: The Smell of Fear”

• ในบทละคร “Our Town” โดยธอร์นตัน ไวล์เดอร์ (Thornton Wilder), ในเรื่องสั้น “I Stand Here Ironing” โดยทิลลิ โอลสัน, ในเพลง “You're the Top” โดยโคล พอร์เตอร์ และในเพลง “Done Too Soon” โดยนีล ไดอมอนด์ ค.ศ. 1970

ดูเพิ่ม

• เจมส์ แม็คนีลล์ วิสต์เลอร์