ภาษาซิเบ
ภาษาซิเบ หรือ ภาษาซิโบ (ซิเบ: ᠰᡳᠪᡝ
ᡤᡳᠰᡠᠨ, อักษรโรมัน: sibe gisun) เป็นภาษาในกลุ่มภาษาตุงกูซิก พูดโดยชาวซิเบในมณฑลซินเจียง เป็นภาษาที่ใกล้เคียงกับภาษาแมนจูมาก ที่ต่างไปคือภาษาซิเบมีสระ 8 เสียง ส่วนภาษาแมนจูมีสระ 6 เสียง ภาษาซิเบมีการรวมเสียงสระมากกว่า และมีคำยืมจากภาษาจีนน้อยกว่าภาษาแมนจู มีอักษรเป็นของตนเองคืออักษรซิเบซึ่งใกล้เคียงกับอักษรแมนจู ภาษาซิเบใช้สอนเป็นภาษาที่สองในวิทยาลัยครูอีหลี ในจังหวัดปกครองตนเองชนชาติคาซัค อีหลีในมณฑลซินเจียง
| ภาษาซิเบ | |
|---|---|
| Xibe | |
| ᠰᡳᠪᡝ ᡤᡳᠰᡠᠨ sibe gisun | |
| ออกเสียง | [ɕivə kisun][1] |
| ประเทศที่มีการพูด | ประเทศจีน |
| ภูมิภาค | เขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์[2] |
| ชาติพันธุ์ | ชาวซิเบ 189,000 คน (2000)[3] |
| จำนวนผู้พูด | 30,000 (2000)[3] |
| ตระกูลภาษา | ตุงกูซิก
|
| ระบบการเขียน | ชุดตัวอักษรซิเบ (รูปแบบหนึ่งของชุดตัวอักษรแมนจู) |
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-3 | sjo |
ระบบการเขียน แก้
ภาษาซิเบเขียนด้วยชุดตัวอักษรแมนจูรูปแบบหนึ่ง[4] ชุดตัวอักษรซิเบมีความแตกต่างจากอักษรแมนจูตรงที่มีการเปลี่ยนตำแหน่งอักษรในบางคำ อักษรซิเบไม่มีพยางค์ที่พบในอักษรแมนจู 13 จาก 131 พยางค์ และอักษรซิเบมีพยางค์ที่ไม่พบในอักษรแมนจู 3 พยางค์ (wi, wo, and wu)[5]
ข้อเสนอเปลี่ยนเป็นอักษรซีริลลิก แก้
ใน ค.ศ. 1957 เคยมีข้อเสนอให้เปลี่ยนไปใช้อักษรซีริลลิก แต่ถูกล้มเลิกไปเพื่อใช้อักษรซิเบต่อ[6][7]
| แักษรซีริลลิก | ทับศัพท์เป็นอักษรละตินซิเบ | เทียบกับสัทอักษรสากล | เทียบกับอักษรแมนจู/ซิเบ |
|---|---|---|---|
| А а | A a | a | ᠠ |
| Б б | B b | b | ᠪ |
| В в | V v | v | ᠸ |
| Г г | G g | g | ᡶ |
| Ғ ғ | Ḡ ḡ | ɢ | ᡬ |
| Д д | D d | d | ᡩ |
| Е е | E e | ə | ᡝ |
| Ё ё | Ö ö | œ | ᠣ |
| Ж ж | Z z | d͡z | ᡯ |
| Җ җ | J j | ɖ͡ʐ, d͡ʑ | ᠵ |
| З з | Ȥ ȥ | ʐ | ᡰ᠊ |
| И и | I i | i | ᡳ |
| Й й | Y y | j | ᠶ |
| К к | K k | k | ᡴ |
| Қ қ | Ⱪ ⱪ | q | ᠺ |
| Л л | L l | l | ᠯ |
| М м | M m | m | ᠮ |
| Н н | N n | n | ᠨ |
| Ң ң | ŋ หรือ ng | ŋ | ᠩ |
| О о | O o | ɔ | ᠣ |
| Ө ө | Ū ū | ø | ᡡ |
| П п | P p | p | ᡦ |
| Р р | R r | r | ᡵ |
| С с | S s | s | ᠰ |
| Т т | T t | t | ᡨ |
| У у | U u | u | ᡠ |
| Ү ү | W w | w | ᠸ |
| Ф ф | F f | f | ᡶ |
| Х х | H h | x | ᡥ᠊ |
| Ҳ ҳ | Ⱨ ⱨ | χ | ᡥ᠊ |
| Ц ц | Č č | t͡s | ᡱ᠊ |
| Ч ч | C̄ c̄ | ʈ͡ʂ | ᡷ᠊ |
| Ш ш | S̨ s̨ | ʂ | ᡧ |
| ы | E e | e | ᡝ |
| Ә ә | ? | ɛ | ᠶᡝ |
| І і | Yi yi | ji | ᠶᡳ |
| Ю ю | Yu Yu | ju | ᠶᡠ |
| Я я | Ya ya | ja | ᠶᠠ |
| ь | - | sign of thinness |
อ้างอิง แก้
- ↑ Li (1986), p. 1
- ↑ S. Robert Ramsey (1987). The Languages of China. Princeton University Press. pp. 216–. ISBN 0-691-01468-X.
- ↑ 3.0 3.1 ภาษาซิเบ ที่ Ethnologue (18th ed., 2015) (ต้องสมัครสมาชิก)
- ↑ Ramsey (1989), p. 215
- ↑ Gorelova, Liliya. "Past and Present of a Manchu Tribe: The Sibe". ใน Atabaki, Touraj; O'Kane, John (บ.ก.). Post-Soviet Central Asia (ภาษาอังกฤษ). London: Tauris Academic Studies. pp. 327–329.
- ↑ Zhou, Minglang (2003). Multilingualism in China: The Politics of Writing Reforms for Minority Languages, 1949-2002 (ภาษาอังกฤษ). Berlin: Mouten de Gruyter. ISBN 3-11-017896-6.
- ↑ Ge, Siming 戈思明 (2019). Mǎnwén de chuánchéng: Xīnjiāng Xíbózú 滿文的傳承 : 新疆錫伯族 [Manchu Heritage: The Sibe of Xinjiang]. Taibei Shi: Xiuwei zixun keji gufen youxian gongsi. ISBN 9789863266815.
บรรณานุกรม แก้
- Li, Shulan 李树兰; Zhong, Qian 仲谦 (1986). Xíbóyǔ jiǎnzhì 锡伯语简志 [Outline of the Xibo Language] (ภาษาจีน). Beijing: Minzu chubanshe.
- Gordon, Raymond G., Jr., บ.ก. (2005). "Ethnologue: Languages of the World" (ภาษาอังกฤษ). Dallas, Texas: SIL International. สืบค้นเมื่อ 2006-12-19.
- Ramsey, S. Robert (1989). The Languages of China (ภาษาอังกฤษ). Princeton University Press.
- Zhang, Li 张莉 (2007). "Xīnjiāng Xíbózú xīnwén shìyè fāzhǎn xiànzhuàng" 新疆锡伯族新闻事业发展现状 [Xinjiang Xibo Peoples' News Undertaking Present Situation]. Yīlí shīfàn xuéyuàn xuébào 伊犁师范学院学报 [Journal of Ili Normal University] (ภาษาจีน) (1). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-07-07. สืบค้นเมื่อ 2009-04-13.
- Guo, Qing 郭庆 (2004). "Èluósī yǔyán wénhuà duì Xīnjiāng Xíbózú yǔyán wénhuà de yǐngxiǎng" 俄罗斯语言文化对新疆锡伯族语言文化的影响 [Influence of Russian Language and Culture on the Sibo Language and Culture in Xinjiang]. Mǎnyǔ yánjiū / Manchu Studies (ภาษาจีน). 2004 (2): 41–45. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-07-13. สืบค้นเมื่อ 2009-04-20.
อ่านเพิ่ม แก้
- Jang, Taeho (2008). Xíbóyǔ yǔfǎ yánjiū 锡伯语语法研究 [Sibe Grammar] (ภาษาจีน). Kunming: Yunnan minzu chubanshe. ISBN 978-7-5367-4000-6.
- Kodner, Jacob Aaron, and Meng Ronglu (2021). Mini Buleku: A Recorded Sibe Dictionary. UC Irivine.
{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์) - Li, Shulan 李淑兰; Zhong, Qian 仲谦; Wang, Qingfeng 王庆丰 (1984). Xíbóyǔ kǒuyǔ yánjiū 锡伯语口语研究 [Research Into Xibo Oral Language] (ภาษาจีน). Beijing: Minzu chubanshe.
- Kida, Akiyoshi (2000), A Typological and Comparative Study of Altaic Languages with Emphasis on Xibo Language: The Part of Xibo Grammar (ภาษาอังกฤษ)
- Jin, Ning (1994). Phonological Correspondences Between Literary Manchu and Spoken Sibe (ภาษาอังกฤษ). University of Washington.
- Tong, Zhongming 佟中明 (2005). "Éguó zhùmíng xuézhě B·B·lā dé luò fū yòng Xíbóyǔ fùshù jìlù de mínjiān gùshì" 俄国著名学者B·B·拉德洛夫用锡伯语复述记录的民间故事 [The Folktales Retold and Recorded in Xibo Language by the Famous Russian Scholar B.B. Radloff]. Mínzú wénxué yánjiū / Studies of Ethnic Literature (ภาษาจีน). 2005 (3): 60–63. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 30, 2007.
- Zikmundová, Veronika (2013). Spoken Sibe: Morphology of the Inflected Parts of Speech (ภาษาอังกฤษ). Prague: Karolinum Press. ISBN 9788024621036.
