|
}}
'''หมึกมหึมา''' หรือ '''หมึกโคลอสซัล ''' ({{lang-en|Colossal squid, Antarctic giant cranch squid}}) เชื่อว่าเป็น[[หมึก]][[สปีชีส์]]ที่ขนาดใหญ่ที่สุด และเป็นสปีชีส์เดียวในสกุล ''Mesonychoteuthis'' <ref>[http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt จาก ITIS.org]</ref>
ประเมินจากตัวอย่างที่ขนาดเล็กกว่าและยังไม่โตเต็มวัย คาดว่าขนาดตัวเต็มวัยใหญ่ที่สุดอาจถึง 14 เมตร จึงเป็น[[สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง]]ขนาดใหญ่ที่สุดด้วย
<ref>บพิธ จารุพันธุ์,รศ. นันทพร จารุพันธุ์,รศ. '''สัตววิทยา'''. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ภาควิชาสัตววิทยา, พิมพ์ครั้งที่4, 2547. หน้า171</ref>
== ข้อมูลทางชีววิทยา ==
*
หนวดไม่เหมือนหมึกชนิดอื่นที่มีปุ่มดูดยาวเป็นแถวหรือมีฟันซี่เล็ก แต่มีทั้งปุ่มดูดและตะขอที่แหลมคม
ลำตัวกว้างกว่า หนากว่า และหนักกว่าหมึกชนิดอื่น เชื่อว่ามี[[แมนเทิล]]ที่ยาวกว่าหมึกชนิดอื่น แต่มีหนวดสั้นกว่าเมื่อเทียบตามสัดส่วน
จะงอยปากใหญ่ที่สุดในบรรดาหมึกที่รู้จักกัน มีขนาดและความแข็งแรงมากกว่าในหมึกสกุล ''[[Architeuthis]]''
และเชื่อว่า มีดวงตาที่ใหญ่ที่สุดในอาณาจักรสัตว์
ถิ่นอาศัยมีบริเวณหลายพันกิโลเมตร ตั้งแต่ทวีป[[แอนตาร์กติก]]
ขึ้นไปทางใต้ของทวีปอเมริกาใต้, ทางใต้ของทวีปแอฟริกา และทางใต้ของ[[นิวซีแลนด์]]
กล่าวคือมีถิ่นอาศัยในมหาสมุทรทางตอนใต้ของโลกที่ล้อมรอบขั้วโลกใต้เป็นวงกลม
วงจรชีวิตของหมึกชนิดนี้เป็นที่รู้จักน้อยมาก เชื่อว่าล่าเหยื่อเช่น หนอนทะเลและหมึกชนิดอื่นในทะเลลึก โดยใช้แสงเรืองจากตัวเอง
อาจกินปลาขนาดเล็ก เพราะชาวประมงจับได้ขณะจับปลาจิ้มฟัน
ยังไม่เคยมีการสังเกต การสืบพันธุ์ของหมึกชนิดนี้ แต่อนุมานได้จากลักษณะทางกายวิภาค
ตัวผู้ไม่มี hectocotylus (หนวดในสัตว์ประเภทหมึกซึ่งใช้ปล่อยอสุจิไปในตัวเมีย)
จึงคาดว่าใช้ ลึงค์ โดยสอดใส่อสุจิเข้าสู่ร่างกายของตัวเมียโดยตรง
เชื่อว่าศัตรูตามธรรมชาติที่สำคัญคือ [[วาฬสเปิร์ม]] ซึ่งซากวาฬจำนวนมากมีแผลบนหลัง คล้ายปุ่มดูดของหมึกขนาดใหญ่
และซากจะงอยปากหมึก ที่พบในกระเพาะของวาฬสเปิร์มแอนตาร์กติกที่อาศัยในมหาสมุทรตอนใต้ ถึง 14% เป็นของหมึกชนิดนี้
ทำให้อนุมานได้ว่ามีปริมาณ 77% ของน้ำหนักอาหารที่วาฬเหล่านี้ในบริเวณนั้นกิน
มีสัตว์ชนิดอื่นอีกที่อาจกินหมึกชนิดนี้ในช่วงวัยต่างๆ ได้แก่ [[วาฬจมูกขวด]], [[วาฬไพล็อต]], [[แมวน้ำช้างขั้วโลกใต้]], [[ปลาจิ้มฟันพาตาโกเนีย]], [[ปลาฉลามขี้เซาแปซิฟิก]] และ[[นกอัลบาทรอส]]
โดยซากจะงอยปากจากตัวเต็มวัย พบได้แต่ในกระเพาะอาหารสัตว์ขนาดใหญ่พอจะล่าตัวเต็มวัยได้เท่านั้น เช่น วาฬสเปิร์ม และปลาฉลามขี้เซาแปซิฟิก ขณะที่นักล่าอื่นกินได้เพียงวัยอ่อน
จากตัวอย่างไม่กี่ชิ้น โดยเฉพาะซากจะงอยปากที่พบในกระเพาะอาหารของวาฬสเปิร์ม จึงคาดว่า
หมึกที่โตเต็มวัยน่าจะอาศัยที่ความลึกอย่างน้อย 2,200 เมตร ขณะที่ตัวที่ยังไม่โตเต็มที่อาศัยที่ความลึก 1,000 เมตรเป็นอย่างมาก
== ประวัติการค้นพบ ==
* [[ค.ศ. 1925]] สปีชีส์นี้ถูกพบครั้งแรก โดยพบเพียงหนวด 2 เส้นในกระเพาะอาหารของ[[วาฬสเปิร์ม]]
* [[ค.ศ. 1981]] ตัวอย่างถูกจับได้โดยเรือลากอวนของรัสเซีย ใน[[ทะเลรอสส์]] นอกชายฝั่งทวีปแอนตาร์กติก ความยาวรวม 3.9 เมตร ภายหลังพบว่าเป็นหมึกเพศเมียสปีชีส์นี้ที่ยังไม่โตเต็มที่
* [[ค.ศ. 2003]] ตัวอย่างที่สมบูรณ์ถูกพบใกล้ผิวน้ำ ความยาวรวม 6 เมตร แมนเทิลยาว 2.5 เมตร และหนักประมาณ 195 กิโลกรัม
* [[ค.ศ. 2005]] [[25 มิถุนายน]] ตัวอย่างยังมีชีวิตถูกจับได้ที่ความลึก 1,625 เมตร ขณะมันกำลังล่า [[ปลาจิ้มฟันแอนตาร์กติก]] นอกชายฝั่ง[[หมู่เกาะจอร์เจียใต้]]
แม้ไม่ได้นำขึ้นเรือ แต่ประมาณว่า แมนเทิลยาวมากกว่า 2.5 เมตร หนวดเทนทาเคิลยาว 230 เซนติเมตร และหนักประมาณ 150-200 กิโลกรัม <ref>[http://www.sgisland.org/pages/main/news23.htm จดหมายข่าวจอร์เจียใต้: หมึกมหึมาหายากที่จับได้ขณะยังมีชีวิต]</ref>
* [[ค.ศ. 2007]] [[14 กุมภาพันธ์]] ตัวอย่างขนาดใหญ่ที่สุดถูกจับได้โดยเรือหาปลา ซาน แอสไปริง ของ[[นิวซีแลนด์]] นอกชายฝั่งทวีปแอนตาร์ติกา และนำขึ้นเรือกลับมาศึกษา ความยาวรวม 10 เมตร หนัก 494 กิโลกรัม และประกาศเมื่อ [[22 กุมภาพันธ์]] ว่าเป็นหมึกขนาดใหญ่ที่สุดที่เคยจับได้
ความยาวนี้ยังน้อยกว่าขนาดโตเต็มวัยที่คาดการณ์ไว้ แม้เบื้องต้นคาดว่าเป็นเพศผู้ แต่ก็ยังไม่ทราบเพศ ([[15 มีนาคม]] 2007)
ตัวอย่างถูกแช่แข็งก่อนเคลื่อนย้ายไป [[:en:Museum of New Zealand Te Papa Tongarewa|เต ปาปา ตองแกร์วา]] พิพิธภัณฑ์แห่งชาตินิวซีแลนด์
<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3370019.stm ข่าว BBC: หมึกขนาดใหญ่ที่สุด]</ref> <ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/6385071.stm ข่าว BBC: ชาวประมงนิวซีแลนด์ดึงหมึกขึ้นจากน้ำลึกของแอนตาร์กติก]</ref> <ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/6453997.stm ข่าว BBC: วิทยาศาสตร์ปวดหัวของหมึกมหึมา]</ref> <ref>[http://news.yahoo.com/s/ap/20070322/ap_on_sc/colossal_squid_3 ข่าว BBC: แช่แข็งก่อนย้ายไปพิพิธภัณฑ์แห่งชาตินิวซีแลนด์]{{ลิงก์เสีย|date=ตุลาคม 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> <ref>[http://news.yahoo.com/s/ap/20070322/ap_on_sc/colossal_squid;_ylt=ArrD9.iKLzOCbR7FKcFksAnMWM0F ข่าว yahoo รายงานจาก AP News: นักวิทยาศาสตร์ต้องละลายน้ำแข็งหมึกด้วยเตาอบไมโครเวฟขนาดยักษ์]{{ลิงก์เสีย|date=ตุลาคม 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
==ความเชื่อ==
ในยุคกลาง เชื่อกันว่า [[คราเคน]] สัตว์ประหลาดทะเลขนาดใหญ่ที่มีความน่ากลัวที่ลูกเรือต่าง ๆ เล่าขานกันมาจนเป็นตำนาน โดยเฉพาะในทะเลแถบกรีนแลนด์หรือ[[มหาสมุทรอาร์กติก]]ว่ามีรูปร่างเหมือนหมึกกล้วยขนาดใหญ่ ก็คือ หมึกมหึมา นั่นเอง<ref> Terrell, Peter; et al. (Eds.) (1999). ''German Unabridged Dictionary'' (4th ed.). Harper Collins. ISBN 0-06-270235-1.</ref>
==รูปภาพ==
<gallery>
ภาพ:Mesonychoteuthis hamiltoni.jpg|หมึกตัวเมีย 760 ม. (2500 ฟุต) ในแอนตาร์กติก นอกชายฝั่ง[[:en:Dronning Maud Land|Dronning Maud Land]] กับ ''Eureka'' ชาวประมงเรืออวนลากชาวรัสเซีย เมื่อ[[ค.ศ. 1981]] <ref>Photograph by Alexander Remeslo. ''The Search for the Giant Squid''. New York: The Lyon's Press, p. 147.</ref>
ไฟล์:Giant_Squid_NASA.jpg|จากสถาบันวิจัยน้ำและบรรยากาศนานาชาติ (NIWA) เกรตตา พอยต์, เวลลิงตัน, นิวซีแลนด์, 20 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1999
ภาพ:Giant squid melb aquarium.jpg|หมึกมหึมาขนาด 7 เมตรห่อหุ้มด้วยน้ำแข็ง, เมลเบิร์น อะควาเรียม
ภาพ:Colossal_Squid_Ross_Ice_Shelf.jpg|ตัวอย่างที่จับได้ต้นปี ค.ศ. 2007 เป็นหมึกขนาดใหญ่ที่สุดที่บันทึกได้
ไฟล์:Mesonychoteuthis hamiltoni 2003.jpg|ตัวอย่างที่สมบูรณ์ จับได้ใน ค.ศ. 2003
</gallery>
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง}}
{{คอมมอนส์-หมวดหมู่|Mesonychoteuthis hamiltoni|''Mesonychoteuthis hamiltoni''}}
== แหล่งข้อมูลอื่น ==
* [http://tolweb.org/tree?group=Mesonychoteuthis&contgroup=Cranchiidae รายการโครงการเว็บไซต์สิ่งมีชีวิต: ''Mesonychoteuthis hamiltoni'']
* [http://www.tonmo.com/science/public/giantsquidfacts.php TONMO.com: เอกสารข้อเท็จจริง]
* [http://www.nzherald.co.nz/section/1/story.cfm?c_id=1&objectid=10425355 New Zealand Herald: ชาวประมงพบหมึกใหญ่ที่สุดในโลก]
* [http://www.usatoday.com/news/science/2003-04-03-squid_x.htm USA Today: หมึกมหึมาถูกจับได้ในแอนตาร์กติก]
* [http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/2910849.stm BBC: สุดยอดหมึกขึ้นเหนือผิวน้ำแอนตาร์กติก]
* [http://marinebio.org/species.asp?id=247 MarineBio: ''Mesonychoteuthis hamiltoni'']
[[หมวดหมู่:มหสัตว์]]
| 