ศาสตราจารย์ ธีรยุทธ บุญมี (เกิด 10 มกราคม พ.ศ. 2493) เป็นนักวิชาการ นักวิจารณ์การเมือง และนักเขียนรางวัลศรีบูรพา อดีตเลขาธิการ ศูนย์กลางนิสิตนักศึกษาแห่งประเทศไทย ผู้นำนักศึกษาในเหตุการณ์ 14 ตุลา เคยเป็นอาจารย์ประจำ คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ได้รับแต่งตั้งเป็นศาสตราจารย์ สาขามนุษยวิทยา ในปี พ.ศ. 2555[1]ด้วยวิธีพิเศษ[2]

ธีรยุทธ บุญมี
เกิด10 มกราคม พ.ศ. 2493 (74 ปี)
สัญชาติไทย
อาชีพศาสตราจารย์, นักวิชาการ, นักเคลื่อนไหว

ประวัติ แก้

ธีรยุทธ บุญมี เกิดในครอบครัวที่ยากจน มีบิดาเป็นทหาร[3] เขารับศึกษาระดับมัธยมที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย บิดาชื่อนายฉิม บุญมี มารดาชื่อนางสมจิตร บุญมี มีนิสัยรักการอ่านมาแต่เด็ก หัวดี และเรียนเก่ง มีความสนใจด้านวิทยาศาสตร์เป็นพิเศษ ด้วยความสนใจเขาได้เขียนนิยายวิทยาศาสตร์ส่งนิตยสารอย่างวิทยาสารและชัยพฤกษ์ตอนอยู่ ม.ศ. 4-5[ต้องการอ้างอิง] เขาได้รู้จักกับนักวิทยาศาสตร์ที่มีชื่อเสียง เช่น ศ.ดร. ระวี ภาวิไล ซึ่งเป็นรุ่นพี่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย และ ศ.ดร. สิปปนนท์ เกตุทัต และได้มีโอกาสสนทนากับนักวิทยาศาสตร์ทั้งสอง ส่วนด้านงานเขียนเขาก็สนิทสนมคลุกคลีกับ สุจิตต์ วงษ์เทศ และ เสถียร จันทิมาธร ซึ่งเป็นนักเขียนแถวสยามรัฐ

ชีวิตนักศึกษา แก้

ธีรยุทธ บุญมี สมัครสอบเข้าเรียนคณะวิศวกรรมศาสตร์ในระดับมหาวิทยาลัย ปัญหาความยากจนของทางบ้าน เขาจึงเลือกที่เป็นวิศวกรแทนที่จะไปทางสายวิทยาศาตร์ที่ชอบเนื่องจากเขาสอบติดคณะวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้เป็นที่หนึ่งของประเทศในสายวิทยาศาสตร์ ด้วยคะแนน 91.90 เปอร์เซนต์ในปี พ.ศ. 2511 เขาไม่สามารถสมัครสอบทุนเล่าเรียนหลวงไปเรียนต่อต่างประเทศเช่นเดียวกับผู้สอบได้อันดับหนึ่งคนอื่นๆ ด้วยเหตุผลว่าอายุเกิน แต่เนื่องจากวิชาทางวิศวกรรมศาสตร์เป็นวิทยาศาสตร์ประยุกต์ ทำให้เขาหันเหความสนใจไปด้านกิจกรรมตอนเป็นนิสิต จากกิจกรรมเชิงวิชาการ ขยับมาเป็นกิจกรรมด้านสังคม

ธีรยุทธ บุญมี เข้าเป็นสมาชิกศูนย์กลางนิสิตนักศึกษาแห่งประเทศไทย (ศนท.) ซึ่งเป็นความร่วมมือระหว่างนิสิตนักศึกษาจากสถาบันอุดมศึกษาต่างๆ และได้เป็นเลขาธิการเมื่อปี พ.ศ. 2515 ช่วงนั้น ศนท. มีบทบาททางการเมืองในการรณรงค์เรียกร้องต่างๆ เช่นการรณรงค์ให้ชื้อสินค้าไทยและไม่ซื้อสินค้าจากประเทศญี่ปุ่น เรื่องการล่าสัตว์ป่าของกลุ่มนายทหารและตำรวจในทุ่งใหญ่นเรศวร เป็นต้น

เหตุการณ์ 14 ตุลา แก้

ในเหตุการณ์ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2516 ธีรยุทธ บุญมี เป็นหนึ่งในสมาชิกก่อตั้งกลุ่มเพื่อเรียกร้องรัฐธรรมนูญจำนวน 100 คน มีวัตถุประสงค์เพื่อขอรัฐธรรมนูญคืนจากรัฐบาลเผด็จการซึ่งนำโดยจอมพลถนอม กิตติขจร เมื่อ 9 ตุลาคม พ.ศ. 2516 ซึ่งวันนั้นเป็นวันเสาร์ สมาชิกกลุ่มจำนวน 25 คน ได้ไปถือโปสเตอร์ แจกใบปลิว หนังสือ และบัตรลงประชามติที่ตลาดนัดสนามหลวง ในวันนั้นเป็นหนึ่งใน 11 คนที่ถูกตำรวจสันติบาลจับกุม ตรวจค้นบ้านและยึดเอกสารใบปลิว

เมื่อมีการเรียกร้องให้ปล่อยตัวผู้ที่ถูกจับกุม จนกระทั่งมีการเดินขบวนในวันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2516 ในที่สุด ธีรยุทธและผู้ที่ถูกจับกุมคนอื่น ๆ ก็ได้รับการปล่อยตัว และหลังจากนั้น ธีรยุทธยังได้เป็นหนึ่งในแกนนำของผู้ชุมนุมเข้าเจรจากับทางรัฐบาล จนได้ข้อสรุปเพียงพอที่จะยุติการชุมนุม แต่ทว่าสถานการณ์ในส่วนของผู้ชุมนุมเริ่มที่จะควบคุมความสงบไม่อยู่แล้ว เนื่องจากรอคอยผลการเจรจาเป็นเวลานาน ประกอบกับจำนวนผู้ชุมนุมที่มาก ทำให้เกิดอุปสรรคในการสื่อสาร เมื่อทางธีรยุทธออกมา และพบกับสถานการณ์เช่นนี้ ก็ได้ขอผู้ที่ทำการนำผู้ชุมนุม ขึ้นรถปราศรัยชี้แจงกับผู้ชุมนุมด้วยตนเอง เพื่อที่จะให้ยุติการชุมนุมลงโดยสงบ แต่ทว่าในที่สุดก็เกิดการปะทะและนองเลือดกันในรุ่งเช้าวันต่อมา [4]

หลังเหตุการณ์ 14 ตุลา และชีวิตการทำงาน แก้

เมื่อปี พ.ศ. 2519 ได้เดินทางไปใช้ชีวิตในป่าแถบจังหวัดน่าน และเดินทางไปตามสถานที่ต่างๆ ในฐานะเลขานุการประสานงานผู้รักชาติ รักประชาธิปไตย เป็นเวลาถึงสี่ปีครึ่ง ก่อนจะเดินทางไปทำงานวิจัยในสาขาปรัญชาและสังคมวิทยาที่สถาบันสังคมศึกษา ณ กรุงเฮก ประเทศเนเธอร์แลนด์ ได้วุฒิเทียบเท่าปริญญาโท และศึกษาต่อปริญญาเอกสาขาสังคมมานุษยวิทยาที่มหาวิทยาลัยไนเมเกน ประเทศเดียวกัน ใน แต่ไม่ได้สอบวิทยานิพนธ์ปริญญาเอกก็เลิกเรียนเสียก่อน (ปัจจุบันจึงยังเป็น Phil.D. Candidate อยู่[5][6])

หลังจากเรียนจบ ก็สมัครทำงานเป็นวิศวกรของบริษัทเอกชนอยู่ระยะหนึ่ง เคยทำงานเป็นนักวิจัยที่สถาบันสังคมศึกษา ณ กรุงเฮก ประเทศเนเธอร์แลนด์ และทำงานวิจัยให้กับมหาวิทยาลัยบีเลเฟลท์ ประเทศเยอรมนี[7] เมื่อกลับเมืองไทยในปี พ.ศ. 2528 จึงเริ่มบทบาททางการเมือง ในฐานะนักคิด นักวิชาการ นักปรัชญา โดยทำการวิจารณ์การเมืองและสำรวจประชามติ เคยเป็นรองผู้อำนวยการฝ่ายวิชาการสถาบันไทยคดีศึกษา

ปัจจุบัน ธีรยุทธเป็นอาจารย์ประจำคณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ คิดว่าตัวเองเป็นนักคิดมากกว่านักเขียน จึงเน้นการทำงานด้านวิชาการ โดยพยายามเขียนหนังสือ ตำรา และบทความทางวิชาการ พร้อมโจมตีการทำงานของรัฐบาลอย่างสม่ำเสมอ

งานทางวิชาการ แก้

ธีรยุทธ บุญมี มีผลงานเขียนและปาฐกถาวิจารณ์การเมืองจำนวนมาก เขาได้รับรางวัลศรีบูรพา ในปี พ.ศ. 2549 ร่วมกับเสกสรรค์ ประเสริฐกุล ตัวอย่างงานเขียนและบทวิเคราะห์ในช่วงเวลาไม่นานมานี้ เช่น สังคม วัฒนธรรมหลังการเลือกตั้ง ก.พ.2548 การเปลี่ยนแปลงสังคม วัฒนธรรม การเมือง ครั้งที่ 2 ของไทย เก็บถาวร 2007-02-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, อนาคตการเมืองไทยและนโยบายของรัฐบาลทักษิณ 2 เก็บถาวร 2006-12-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน และ รัฐธรรมนูญแบบภูมิปัญญาไทย ซึ่งสนับสนุนการทำรัฐประหาร 19 กันยายน พ.ศ. 2549

ในช่วงหลังรัฐประหาร 19 กันยายน ปัญญาชนหลายฝ่ายวิจารณ์ธีรยุทธว่าเขาอาศัยสถานภาพนักวิชาการไปสนับสนุนการรัฐประหารจนเกินขอบเขตที่เหมาะสม ข้อเสนอของธีรยุทธเรื่อง โครงสร้างการเมืองแบบไทย และ รัฐธรรมนูญแบบภูมิปัญญาไทย ถูกวิจารณ์ว่าเป็นข้อเสนอที่มุ่งฟื้นฟูการเมืองแบบอำมาตยาธิปไตยผ่านบทบาทของศาลและชนชั้นนำกลุ่มอื่นๆ ไม่ต่างกับแนวคิด "ประชาธิปไตยแบบไทยๆ" ที่เผด็จการทหารในช่วง 2519-2531 ใช้ในการอธิบายการเมืองไทย[ต้องการอ้างอิง]

ผลงานหนังสือ แก้

  • แวน เดอ โพสต์, ลอเรนส์, ธีรยุทธ บุญมี [แปล]. บทเพลงปลาวาฬ. กรุงเทพฯ : วัลยา, [ม.ป.ป.]. ISBN 978-974-89060-5-8
  • ธีรยุทธ บุญมี. ความคิดหลังตะวันตก. กรุงเทพฯ : สายธาร, [ม.ป.ป.]. ISBN 978-974-9609-28-6
  • ธีรยุทธ บุญมี. ชาตินิยมและหลังชาตินิยม. กรุงเทพฯ : สายธาร, [ม.ป.ป.]. ISBN 978-974-9609-55-2
  • ธีรยุทธ บุญมี. สังคมเข้มแข็ง. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : มิ่งมิตร, 2536. ISBN 974-89159-1-3
  • ลามูร์, หลุยส์, ธีรยุทธ บุญมี [แปล]. ปรัชญาคาวบอยของหลุยส์ ลามูร์ : แผ่นดิน กาแฟ และผู้หญิง. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : มิ่งมิตร, 2537. ISBN 974-89203-6-4
  • ธีรยุทธ บุญมี. ปรัชญาแห่งความเอื้ออาทร. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : วัลยา, 2537.
  • ธีรยุทธ บุญมี. ปรัชญาแห่งการปฏิรูปการเมือง. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : วัลยา, 2540. ISBN 974-89498-1-8
  • ธีรยุทธ บุญมี. ภาพรวมการเมือง สังคม วัฒนธรรมไทย 2000. กรุงเทพฯ : สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, 2543.
  • ธีรยุทธ บุญมี. สายไปเสียแล้ว. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : อิมเมจ, 2544. ISBN 974-88384-5-5
  • ธีรยุทธ บุญมี. ถอดรื้อปรัชญา และศิลปะแบบตะวันตกเป็นศูนย์กลาง. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : สายธาร, 2546. ISBN 974-8468-93-3
  • ธีรยุทธ บุญมี. พหุนิยม. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ, 2546.
  • ธีรยุทธ บุญมี. ความหลากหลายของชีวิต : ความหลากหลายทางวัฒนธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ : สายธาร, 2547. ISBN 974-9609-49-2
  • ธีรยุทธ บุญมี. ทิศทางประเทศไทย เมื่อโลกหยุดค้อมหัวให้ตะวันตก. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : มติชน, 2547. ISBN 974-323-242-7
  • ธีรยุทธ บุญมี. Road Map ประเทศไทย. กรุงเทพฯ : สายธาร, 2547. ISBN 978-974-9609-29-3
  • ธีรยุทธ บุญมี. การเปลี่ยนแปลงสังคม วัฒนธรรม การเมือง ครั้งที่ 2 ของไทย. กรุงเทพฯ : สายธาร, 2548. ISBN 974-9609-63-X
  • ธีรยุทธ บุญมี. ฝ่ากรงขังสีเทา. กรุงเทพฯ : สายธาร, 2548. ISBN 978-974-9609-85-9
  • ธีรยุทธ บุญมี. ตุลาการภิวัฒน์. กรุงเทพฯ : วิญญูชน, 2549. ISBN 974-288-449-8
  • ธีรยุทธ บุญมี. การเดินทางในจิตใจ บทตริตรองชีวิตและธรรมชาติ. กรุงเทพฯ : สายธาร, 2550. ISBN 978-974-09-5451-4
  • ธีรยุทธ บุญมี. ขุนเขา ความงาม และมิ่งมิตร. กรุงเทพฯ : วิญญูชน, 2550. ISBN 978-974-09-3689-3
  • ธีรยุทธ บุญมี. ความคิด สองทศวรรษ. กรุงเทพฯ : มติชน, 2550. ISBN 978-974-02-0030-7
  • ธีรยุทธ บุญมี. ฤๅษีเลี้ยงเต่า. กรุงเทพฯ : สายธาร, 2550. ISBN 978-974-7170-31-3
  • ธีรยุทธ บุญมี. การปฏิวัติสัญศาสตร์ของโซซูร์ เส้นทางสู่โพสต์โมเดอร์นิสม์. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : วิภาษา, 2551. ISBN 978-974-518-433-6
  • ธีรยุทธ บุญมี. มิเชล ฟูโกต์ (Michel Foucault). พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : วิภาษา, 2551. ISBN 978-974-16-3795-9
  • ธีรยุทธ บุญมี. โลก Modern & Post modern. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ : สายธาร, 2552. ISBN 978-974-7056-08-1

หนังสือที่เกี่ยวกับธีรยุทธ แก้

  • เริงศักดิ์ ปานเจริญ. ธีรยุทธ บุญมี กับ ณรงค์ กิตติขจร กุหลาบพันธุ์เดียวแต่ต่างสี. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์จักรานุกูลการพิมพ์, 2517.

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ แก้

อ้างอิง แก้

  1. อนุมัติ "ศ" 15 รายจาก ไทยรัฐ
  2. สาขามนุษย์วิทยา
  3. ชีวประวัติ วีรชน 14 ตุลา
  4. ประวัติศาสตร์การศึกษา วันมหาวิปโยค 14 ตุลา 16 - 6 ตุลา 19 โดย แปลก เข็มพิลา ISBN 974-7753-87-1
  5. "การศึกษา". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-10-11. สืบค้นเมื่อ 2007-09-04.
  6. "การงาน". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-06-09. สืบค้นเมื่อ 2007-09-04.
  7. นักวิจัยจากต่างประเทศ
  8. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือกและเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นตํ่ากว่าสายสะพาย ประจำปี ๒๕๕๒, เล่ม ๑๒๗ ตอนที่ ๖ ข หน้า ๓๗, ๖ มิถุนายน ๒๕๕๓
  9. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือกและเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย, เล่ม ๑๒๓ ตอนที่ ๑๔ ข หน้า ๕๑, ๒๗ มิถุนายน ๒๕๕๓

แหล่งข้อมูลอื่น แก้