จักรพรรดิฮั่นอาย
จักรพรรดิฮั่นอาย (จีน: 汉哀帝; พินอิน: Hàn Āi Dì; 27 ปีก่อนคริสตกาล – 15 สิงหาคม 1 ปีก่อนคริสตกาล) พระนามเดิมว่า หลิว ซิน (劉欣) เป็นจักรพรรดิแห่งราชวงศ์ฮั่นของจักรวรรดิจีน ได้รับแต่งตั้งเป็นรัชทายาทตำแหน่ง "ไท่จื่อ" (太子; "โอรสาธิราช") โดยจักรพรรดิฮั่นเฉิง (漢成帝) ผู้เป็นพระเจ้าลุง และได้สืบราชสมบัติเมื่อ 7 ปีก่อนคริสตกาลขณะพระชนม์ 20 ชันษา จนสิ้นพระชนม์เมื่อ 1 ปีก่อนคริสตกาล
| จักรพรรดิฮั่นอาย 漢哀帝 | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| จักรพรรดิแห่งราชวงศ์ฮั่นตะวันตก เฉิงเชิ้นหลิ่วไท้พิ่งหวงตี้ (陳聖劉太平皇帝) | |||||||||||||||||
 จักรพรรดิฮั่นอาย กับต่ง เสียน (董賢) ชายคนรัก วาดในคริสต์ศตวรรษที่ 17 ผลงานของเฉิน หงโช่ว (陳洪綬) | |||||||||||||||||
| จักรพรรดิจีน | |||||||||||||||||
| ครองราชย์ | 7–1 ปีก่อนคริสตกาล | ||||||||||||||||
| ก่อนหน้า | ฮั่นเฉิง | ||||||||||||||||
| ถัดไป | ฮั่นผิง | ||||||||||||||||
| ประสูติ | 27 ปีก่อนคริสตกาล ติ้งเถา (定陶), จักรวรรดิฮั่น ปัจจุบัน คือ เหอเจ๋อ (菏泽), ประเทศจีน | ||||||||||||||||
| สวรรคต | 1 ปีก่อนคริสตกาล (พระชนม์ 27–28) ฉางอาน (長安), จักรวรรดิฮั่น | ||||||||||||||||
| เฉิงเชิ้นหลิ่วไท้พิ่งหวงตี้ (陳聖劉太平皇帝) | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| ราชวงศ์ | ฮั่น | ||||||||||||||||
| พระราชบิดา | หลิว คัง (劉康), ติ้งเถาหวัง (定陶王) | ||||||||||||||||
| พระราชมารดา | ติ้งเฟย์ (定妃) | ||||||||||||||||
ขุนนางและราษฎรล้วนตื่นเต้นเมื่อจักรพรรดิฮั่นอายเสด็จขึ้นครองราชย์ เพราะเชื่อว่า พระองค์ทรงพระปรีชาสามารถ แต่ปรากฏว่า รัชกาลของฮั่นอายเต็มไปด้วยการฉ้อราษฎร์บังหลวงและการเก็บภาษีหนักหน่วง ทั้งฟู่เจาอี๋ (傅昭儀) พระชายาของจักรพรรดิฮั่น-ยฺเหวียน (漢元帝) พระเจ้าปู่ ยังเข้าก้าวก่ายการแผ่นดิน และเรียกร้องให้พระองค์ตั้งพระนางเป็นพระจักรพรรดินีอัยยิกาเจ้า (grand empress dowager) ตำแหน่ง "ไท่หฺวังไท่โฮ่ว" (太皇太后; "อัครราชมหาเทวี") แม้พระนางจะมิเคยได้รับแต่งตั้งเป็นจักรพรรดินีมาก่อนก็ตาม ทำให้มีผู้ดำรงตำแหน่ง "ไท่โฮ่ว" (太后; "มหาเทวี") ถึงสี่คนในเวลาเดียวกัน คือ พระนางฟู่เจาอี๋ เรียกว่า "ฟู่ไท่โฮ่ว" (傅太后), หวัง เจิ้งจฺวิน (王政君) พระชายาอีกองค์ของจักรพรรดิฮั่น-ยฺเหวียน เรียกว่า "หวังไท่โฮ่ว" (王太后), จ้าว เฟย์ย่าน (趙飛燕) พระชายาของจักรพรรดิฮั่นเฉิง เรียกว่า "จ้าวไท่โฮ่ว" (定太后), และติ้งเฟย์ (定妃) พระมารดาของจักรพรรดิฮั่นอายเอง เรียกว่า "ติ้งไท่โฮ่ว" (定太后)
ฟู่ไท่โฮ่วเข้าควบคุมราชกิจจนพระนางสิ้นพระชนม์เมื่อ 2 ปีก่อนคริสตกาล ระหว่างนั้น พระนางวางแผนกำจัดเฝิง ยฺเวี่ยน (馮媛) พระชายาอีกองค์หนึ่งของจักรพรรดิฮั่น-ยฺเหวียน ซึ่งพระนางถือเป็นศัตรูหัวใจ โดยบีบให้พระนางเฝิงฆ่าตัวตายด้วยข้อกล่าวหาว่าเป็นแม่มด ส่วนจักรพรรดิฮั่นอายก็ถอดยศสกุลหวังของหวังไท่โฮ่ว แล้วตั้งสกุลฟู่ของฟู่ไท่โฮ่ว กับสกุลติ้งของติ้งไท่โฮ่ว เข้าสวมแทน จักรพรรดิฮั่นอายยังสั่งประหารหวัง เจีย จากสกุลหวัง ซึ่งดำรงตำแหน่งอัครมหาเสนาบดี (丞相) เพราะเหตุที่ได้วิพากษ์วิจารณ์พระองค์ ส่งผลให้พระองค์เสื่อมความนิยมในหมู่ประชา
จักรพรรดิฮั่นอายยังเป็นที่รู้จักในฐานะชายรักร่วมเพศ นักประวัติศาสตร์แต่โบราณระบุว่า พระองค์มีความสัมพันธ์กับชายหนุ่มนามว่า ต่ง เสียน (董賢) โดยพรรณนาความสัมพันธ์ของทั้งสองว่า "รักมากจนตัดแขนเสื้อ" (斷袖之癖) สืบเนื่องจากเหตุการณ์ในบ่ายวันหนึ่งซึ่งพระองค์กับต่ง เสียน ร่วมเตียงกัน แล้วพระองค์ตื่นขึ้นเห็นต่ง เสียน นอนหลับทับแขนเสื้อพระองค์อยู่ ไม่อยากปลุกเขาให้ตื่นไปด้วย จึงตัดแขนเสื้อของพระองค์เองออกแล้วค่อย ๆ ลุกจากเตียง[1] นอกจากนี้ พระองค์ยังอวยยศให้ต่ง เสียน มากมาย จนเมื่อเวลาที่พระองค์สิ้นพระชนม์นั้น ปรากฏว่า ต่ง เสียน ถึงกับได้ว่าการกองทัพทั้งปวง ครั้นสิ้นจักรพรรดิฮั่นอายแล้ว หวังไท่โฮ่วก็เข้ากุมอำนาจ โดยให้หวัง หมั่ง (王莽) ญาติของพระนาง ก่อรัฐประหาร แล้วบังคับให้ต่ง เสียน ปลิดชีวิตตนเอง[2] ก่อนจะตั้งองค์ชายหลิว ค่าน (劉衎) ขึ้นสืบราชสมบัติเป็นจักรพรรดิฮั่นผิง (汉平帝) โดยมีหวัง หมั่ง สำเร็จราชการ
อ้างอิง แก้
| ก่อนหน้า | จักรพรรดิฮั่นอาย | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| จักรพรรดิฮั่นเฉิงตี้ | 
|
จักรพรรดิจีน (7–1 ปีก่อนคริสตกาล) |
|
จักรพรรดิฮั่นผิงตี้ |