กรมมหาดเล็ก 904

กรมมหาดเล็ก 904
ภาพรวมหน่วยงาน
ก่อตั้ง	6 กรกฎาคม พ.ศ. 2436
หน่วยงานก่อนหน้า	กรมมหาดเล็กหลวง (2436-2478); กองมหาดเล็ก (2478-2560);
ฝ่ายบริหารหน่วยงาน	พลอากาศเอก อำนาจ จีระมณีมัย, อธิบดี; มนัส เสือเปลี่ยว, รองอธิบดี; พลโท กฤษดา สาริกา, รองอธิบดี;
ต้นสังกัดหน่วยงาน	พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว

กรมมหาดเล็ก 904 หรือชื่อเดิม กรมมหาดเล็ก หน่วยงานราชการในพระองค์ระดับกรม สังกัด สำนักพระราชวัง มีหน้าที่เกี่ยวกับการรับใช้ในกิจการส่วนพระองค์ต่าง ๆ ทุกประเภททั้งในพระราชฐานที่ประทับ และทุกที่ที่เสด็จไป ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 6 กรกฎาคม ร.ศ. 112 ตรงกับ พ.ศ. 2436 ในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตาม พระราชบัญญัติกรมมหาดเล็ก โดยหมวด 1 ของพระราชบัญญัติฉบับนี้ได้แบ่งมหาดเล็กออกเป็น 4 ประเภทคือ

มหาดเล็กบรรดาศักดิ์
มหาดเล็กวิเศษ
มหาดเล็กคงกรม
มหาดเล็กยาม^[1]

ต่อมาในวันที่ 5 มีนาคม พ.ศ. 2468 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีพระบรมราชโองการ ประกาศ จัดการปกครองกรมมหาดเล็กหลวงเสียใหม่^[2] โดยให้มีจางวางผู้บัญชาการ 1 นายพร้อมกับให้มีจางวางผู้ควบคุมบังคับบัญชาการงานในกรมอีก 3 นายคือ

จางวางผู้บังคับการ เวรศักดิ์ เป็น จางวางกรมมหาดเล็กรับใช้
จางวางผู้บังคับการ เวรสิทธิ์ เป็นจางวางกรมชาวที่
จางวางผู้บังคับการ เวรฤทธิ์ เป็นจางวางกรมพระราชพาหนะ

ในวันที่ 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2469 ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้รวมกรมมหาดเล็กหลวงเข้ากับกระทรวงวังเพื่อความสะดวกทางราชการและประหยัดพระราชทรัพย์^[3]จากนั้นในวันที่ 30 มกราคม พ.ศ. 2476 จึงได้มีการจัดวางโครงสร้างกรมมหาดเล็กหลวงเสียใหม่ โดยมีส่วนราชการคือ^[4]

สำนักงานเลขานุการ แบ่งเป็น 4 แผนกคือ
- แผนกสารบรรณ
- แผนกคลัง
- แผนกเบ็ดเตล็ด
- แผนกของพระราชทานและเงินท้ายที่นั่ง

กองมหาดเล็กรับใช้ แบ่งเป็น 5 แผนกคือ
- แผนกกลาง
- แผนกห้องพระบรรทม
- แผนกรับใช้
- แผนกคลังวรภาชน์
- แผนกพระเครื่องต้น

กองมหาดเล็กชาวที่ แบ่งเป็น 6 แผนกคือ
- แผนกกลาง
- แผนกรักษา พระราชวังดุสิต
- แผนกรักษา พระบรมมหาราชวัง
- แผนกรักษา พระราชวังบางปะอิน
- แผนกรักษา วังศุโขทัย
- แผนกรักษา วังไกลกังวล

ต่อมาเมื่อมีการประกาศใช้ พระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม แก้ไขเพิ่มเติมพุทธศักราช ๒๔๗๘ ได้มีการลดฐานะกระทรวงวังลงเป็น สำนักพระราชวัง^[5]พร้อมกับการลดฐานะกรมมหาดเล็กหลวงลงเป็นกองมหาดเล็กตาม พระราชกฤษฎีกาจัดวางระเบียบราชการในสำนักพระราชวังและสำนักงานราชเลขานุการในพระองค์ พุทธศักราช ๒๔๗๘^[6]โดยแบ่งออกเป็น 3 แผนกคือ

แผนกกลาง
แผนกรับใช้
แผนกชาวที่

จากนั้นจึงได้มีการฟื้นฟูและยกฐานะกองมหาดเล็กขึ้นเป็นกรมมหาดเล็กอีกครั้งหนึ่งตามมาตรา 7 (4) แห่ง พระราชกฤษฎีกาจัดระเบียบราชการและการบริหารงานบุคคลของราชการในพระองค์ พุทธศักราช ๒๕๖๐ เมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2560 โดยยังคงเป็นส่วนราชการในสังกัดสำนักพระราชวังตามเดิมและในภายหลังได้เปลี่ยนชื่อเป็นกรมมหาดเล็ก 904^[7] ต่อมา สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร จึงได้มีพระราชโองการโปรดเกล้า ฯ แต่งตั้งให้ นาวาอากาศตรี อัษฎาวุธ วัฒนางกูร เป็นอธิบดีกรมมหาดเล็ก 904 คนแรกตั้งแต่วันที่ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2561^[8]

และในวันที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2563 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯแต่งตั้งให้ พลอากาศเอก อำนาจ จีระมณีมัย ดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมมหาดเล็ก 904^[9]สืบต่อจากนาวาอากาศตรีอัษฎาวุธ

อธิบดี แก้

รายชื่อ	เริ่มดำรงตำแหน่ง	สิ้นสุดการดำรงตำแหน่ง
นาวาอากาศตรี อัษฎาวุธ วัฒนางกูร	25 ตุลาคม พ.ศ. 2560	15 มีนาคม พ.ศ. 2563
พลอากาศเอก อำนาจ จีระมณีมัย	15 มีนาคม พ.ศ. 2563	ปัจจุบัน

ดูเพิ่ม แก้

มหาดเล็ก

อ้างอิง แก้

[1] พระราชบัญญัติกรมมหาดเล็ก ร.ศ. 112

[2] พระบรมราชโองการ ประกาศ จัดการปกครองกรมมหาดเล็ก

[3] พระบรมราชโองการ ประกาศ เปลี่ยนเสนาบดีกระทรวงวังและรวมกรมมหาดเล็กเข้าในกระทรวงวัง

[4] พระราชกฤษฎีกาจัดวางระเบียบราชการสำนักงานและกรมในกระทรวงวัง พุทธศักราช ๒๔๗๖

[5] พระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม แก้ไขเพิ่มเติม พุทธศักราช ๒๔๗๘

[6] พระราชกฤษฎีกาจัดวางระเบียบราชการในสำนักพระราชวังและสำนักงานราชเลขานุการในพระองค์ พุทธศักราช ๒๔๗๘

[7] พระราชกฤษฎีกาจัดระเบียบราชการและการบริหารงานบุคคลของราชการในพระองค์ พุทธศักราช ๒๕๖๐

[8] พระราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งข้าราชการพลเรือนในพระองค์

[9] พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งข้าราชการในพระองค์และนายทหารราชองครักษ์พิเศษ

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]